PeyamaKurd T4 hava üssünün önemi, İsrailin Suriyedeki hedefleri, ABDnin rolü ve Türkiye-İsrail gerilimi Tüm bu gelişmeler bölgedeki dengeleri nasıl değiştirecek?
İngiltere merkezli yayın organlarından Middle East Monitorde, Türkiyenin Suriyedeki varlığı ve İsrailin bölgedeki hedeflerine ve bölgesel dengelere olası etkilerinin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.
İsrailin Esad yönetimi altındaki Suriyede sürekli olarak hava saldırıları düzenlediğine dikkat çekilen analizde, Türkiyenin Suriyedeki varlığının ve artan etkisinin, İsraili sınırlayabileceği ve bölgesel dengeleri değiştirebileceği belirtildi.
Analizde ayrıca; Türkiyenin T4 olarak da bilinen Tiyas hava üssüne konuşlanmasına dair gelişmelere ve buradaki Türk askeri varlığının olası etkilerine dair öngörülere yer verildi.
İsraile göre Türkiyenin Suriyedeki varlığı tehdit
1 Nisan 2025te Türkiyenin, Suriyedeki T4 hava üssünün kontrolünü ele geçirmek üzere harekete geçtiğine dair gelişmeler ortaya çıktı ve bölgesel kaynaklar, Türkiyenin hava savunma sistemleri ile silahlı insansız hava araçlarının yakında konuşlandırılabileceğini belirtti.
Bu hamlenin, Ankara ile Suriyenin geçici hükümeti arasında müzakere edildiği bildirilen ve Türkiyenin şu anda işleyen bir ulusal orduya sahip olmayan rejime hava koruması ve askeri koruma sağlayacağı daha geniş bir anlaşmanın parçası olacağı öngörülüyor.
T4 sahası için inşaat planlarının şimdiden başlamış olması, Ankaranın yakında Suriyenin orta kesimlerinde stratejik kontrol sağlayacağı anlamına geliyor.
İsrailin geçtiğimiz günlerde T4e ve yakınındaki Palmiraya hava saldırıları düzenlemesinin hemen ardından, ismi açıklanmayan İsrailli bir yetkili The Jerusalem Posta yaptığı açıklamada, Türkiyenin Suriyede askeri varlık göstermesinin potansiyel bir tehdit olacağını söyleyerek İsrailin güvenlik kaygılarının altını çizdi.
çatışmasızlık mümkün mü?
Türkiye ile İsrail arasındaki gerilim, İsrailin Gazzedeki operasyonları nedeniyle bir yılı aşkın süredir tırmanıyor.
Ancak Suriyede durumu özellikle istikrarsız kılan şey, iki ülke arasında resmi bir dekonflikasyon mekanizmasının bulunmaması.
Suriyede kazara çatışmalardan kaçınmak için operasyonel kanalları muhafaza eden Rusya ve ABDnin aksine, Türkiye ve İsrail şu anda net iletişim hatları olmaksızın çakışan çıkar bölgelerinde faaliyet gösteriyor.
T4 üssü neden önemli?
Humus vilayetinde Palmira yakınlarında bulunan Tiyas (T4) hava üssü Suriyenin en büyük ve çok yönlü askeri tesislerinden birisi olarak dikkat çekiyor.
Suriye iç savaşının büyük bir bölümünde Suriye Arap Hava Kuvvetleri (SAAF) ve Rusya tarafından ortaklaşa işletilmiş, orta ve doğu cephelerinde hava desteği ve lojistik için kilit bir düğüm noktası olarak hizmet verdi.
Bir Kürt özerk bölgesinin ortaya çıkmasını engellemek
Middle East Institutede araştırmacı olan Barin Kayaoğluna göre Türkiyenin T4e yerleşme isteği İsraile doğrudan bir tehdit olarak yorumlanmamalı.
Kayaoğlu yaptığı değerlendirmede;
Türkiye için üssü kontrol etmek birden fazla amaca hizmet edecek. IŞİDin Suriyenin orta çöl bölgesinde yeniden toparlanmasına izin vermemek, güney sınırı yakınlarında bir Kürt özerk bölgesinin ortaya çıkmasını engellemek ve şu anda Türkiyede yaşayan milyonlarca Suriyeli mültecinin geri dönmesi için koşullar yaratmak.
Bu perspektiften bakıldığında, Ankaranın savunma duruşunun çatışmayla ilgili olmadığı görülüyor dedi.
Diğer yandan Türkiyenin kısa ve orta menzilli Hisar sistemlerinin, gözetleme ve vurma insansız hava araçlarıyla ve hatta askerlerle birlikte konuşlandırılması, Türkiyenin orta Suriye üzerindeki hava kontrol alanını önemli ölçüde genişletecek.
Ancak Halep vilayetindeki Menagh yakınlarında kurulmakta olan ikinci bir Türk üssü, Türkiyenin nüfuz alanını genişleterek sadece İsraili değil, İranla bağlantılı diğer grupları ve diğer bölgesel aktörleri de tedirgin edebilir.
İsrail için yeni bir kırmızı çizgi mi?
İsrail için Türkiyenin askeri altyapısının Suriyenin orta kesimlerine doğru genişlemesi acil stratejik alarmlara yol açıyor.
İsrail Hava Kuvvetleri 2013ten bu yana Suriye topraklarında Hizbullahın ikmal hatlarını, İranlı personeli ve Direniş Ekseni olarak adlandırılan grupla bağlantılı askeri varlıkları hedef alan yüzlerce hava saldırısı düzenledi.
Türkiyenin Suriyedeki varlığı, İsrailin hareket özgürlüğünü sınırlayabileceği için bölgesel dengeleri değiştirebilir.
Tüm bu gelişmelere rağmen yine de Suriyedeki ABD-Rusya dekonfrontasyon hattı gibi işleyen bir taktik koordinasyon kanalının kurulması muhtemel. Bu mekanizma, ABDnin arka kanalları aracılığıyla işletilebilir ve kazara bir gerilimin tırmanmasını önlemede önemli bir yol kat edilmesini sağlayabilir.