PeyamaKurd - Türkiyede gündem hareketliliğini her geçen gün daha da arttırıyor. Ülkedeki ekonomik problemlerin yanı sıra erken seçim konusun da sıcaklığını koruyor. AK Parti ve MHPnin oluşturduğu Cumhur İttifakının kendi seçmen ve hedef kitlesi nezdinde eski albenisi yok. Bunun farkında olan CHP kanadı özellikle Kürtlerin yoğunlukta olduğu şehirlere haftalık ziyaretler gerçekleştiriyor. Kürtlerin büyük kısmının AK Partiden uzaklaştığının farkında olan CHP, HDP ile ortak hareket ediyor. CHP her ne kadar Millet İttifakı cephesinde yer alsa da HDP ile ortak çalıştıkları birçok konu mevcut.
Bir kesim Kürtlerin, HDP vasıtasıyla CHP kanadına kayarak kemalizmi bilip/bilmeden kabul ettiğini savunurken bir kesim ise Kürtlerin, muhafazakar-demokrat AK Partinin yanlış politikaları sayesinde buna zemin hazırlandığını belirtiyor.
Gündemdeki gelişmeler, erken seçim, ekonomi, Kürtlerin CHPye yakınlaşması, HDPnin Kürtlere yaklaşımı ve daha birçok konuyu AK Parti Merkez Karar Yönetim Kurulu (MKYK) Üyesi Orhan Miroğlu, PeyamaKurde değerlendirdi.
Kemalist milliyetçilik (CHP) ve ülkücü milliyetçilik (İYİ Parti) Kürt kemalistlerinin bir şekilde kontrol ettiği oylarla AK Partiyi iktidardan düşürmek istiyor diyen Miroğlu, İnkar ve yok etme döneminin sorumlusu bir partiyi iktidara taşıma stratejisinin bedelini sadece AK Partili Kürtler ödemez. Bu bedeli ödememek ve Kürtlerin kemalizme mahkum edilmesini önlemek için AK Parti ve bu partideki Kürtler sorumluluklarının bilincindedirler ifadelerini kullanıyor.
Kürtlerin AK Partiden kopup yavaş yavaş CHPye yönelmesi iddiası, büyük oranda, bu beklenti içinde olanların bir beklentisi. Sonra Kürtler ve CHP dendiği zaman akla neden sadece AK Partiye oy veren Kürtler ve onların tavrı geliyor? Gerçek şu ki Kemalist milliyetçiliğe Kürtleri yaklaştırmak fikri başından beri Öcalanın ve takipçilerinin siyasi amacı ve tarzı olagelmiştir.
Muhafazakar- demokrat Kürt milliyetçi tarihini ve başta Barzaniler olmak üzere bu tarihin temsilcilerini yok sayan, hatta ilkel milliyetçilikle suçlayan bu çizgi oldu. 90lı yıllarda Öcalan kendi ifadeleriyle söyleyecek olursak, Barzanici olmasın diye Bekaada mesai harcayan kemalistleri hatırlamak lazım. Bence çok başarılı da oldular ve o ziyaretlerin boşa gitmediğini bugün daha iyi anlamaktayız.
Ve şimdi de tarihin en büyük ironisi gerçekleşiyor: Kemalist milliyetçilik (CHP) ve ülkücü milliyetçilik (İYİ Parti) Kürt kemalistlerinin bir şekilde kontrol ettiği oylarla AK Partiyi iktidardan düşürmek istiyor.
Bu bir proje, Kürtleri muhtemel bir kemalist iktidara eklemleme ve ikna etme projesi. Taşıyıcısı da HDP ve PKKdır. AK Partili Kürtlerin CHPye falan yöneldiği yok. Yönelenler HDP ve HDPnin periferisinde olan Kürt kesimleri.
Yılın büyük bir bölümünü Mardinde geçiriyorum. İşimiz siyaset, hemen herkesle yüz yüze görüşmeler yapıyoruz. Kürtlerle AK Partinin siyasi hikayesi bitmedi, belki bu hikayenin ciddi bir redaksiyona tabi tutulması gerekiyor ama hiç bir AK Partilinin aklından kemalist bir hikayeye entegre olmak geçmiyor. AK Partiye oy veren Kürtlerin bazı eleştirileri, beklentileri var elbette ve olması da çok doğal. Kenarda durmayı ve şimdilik beklemeyi tercih eden AK Partili Kürtler de var. Ama bu kesimin aklına alternatif olarak CHPye yanaşmak gelmiyor. Lakin kemalist milliyetçiliğe Kürtleri entegre etmek isteyen bir siyasi parti ve çizgi var Türkiyede. O da HDP/PKK çizgisidir. HDPli seçmen 2019 seçimlerinde metropollerde kendi partisi aday göstermediği için ve AK parti kaybetsin diye, toplamda 2.800.000 civarında bir oyu CHP adaylarına verdi.
2023 seçimlerinde de HDPli seçmenin Millet İttifakının Cumhurbaşkanı adayına oy vermesi için mücadele ediyorlar. Proje başarılı olursa, bu sadece Türkiyedeki Kürtlerin geleceğini etkilemekle kalmaz, bütün bölgede ve birer Kürt sorunu olan ülkelerde sarsıcı sonuçlara yol açar. Kürtleri Irakta Suriyede geçmişte siyasi olarak Baasçılığa eklemlemek ve ittifak gücü haline getirmek neyse, Kürtleri kemalist iktidara eklemlemek ve bu iktidarın yedek gücü haline getirmek de bugün odur.
Suriyede Arap Baharı başladığında Kürtler ayaklandılar. Baas bu ayaklanmayı bastırmakla başladı işe. Mişel Temonun öldürüldü ve iş bitti. Esadla PKK/PYDyi aynı masaya oturtan da rahmetli Mam Celal oldu. Sonuca bakalım. Bugün Rojava Kürtlerinin neredeyse yarısı Rojavadan uzakta ve mülteci durumunda, buna bazı Kürt partileri de dahil. Türkiyede bugünkü mücadele bu çerçevede gerçekleşiyor.
Kürtler muhtemel bir neo- kemalist rejimin müttefiki haline getirilmek isteniyor. Bu mücadele, Kürtler ve Yeni yüzyıl üzerine kafa yoranları yani başta muhafazakar- demokrat Kürt milliyetçileri ve aydınları olmak üzere herkesi düşündürmelidir. Kürt milliyetçileri bu yüzyıl ve muhtemel beklentiler söz konusu olduğunda, Türkiyede kemalist bir iktidara eklemlenecek olan bir halkı neyi beklediğini görebilmeli.
CHPnin bölge ziyaretlerinde söylediğiniz ölçülerde bir ilgi yok. Bu ziyaretler önemli oranda HDPnin lojistik desteğinde geçiyor. CHPye katılan aşiretler gibi haberler okuyoruz medyada ama bu da gerçeği yansıtmıyor. Bir kere kitlesel birliği olan, kendi sosyolojisini 80li 90lı yıllarda olduğu gibi koruyan aşiret yapısı yok artık, sosyolojik olarak çözüldü aşiretler, temsil düzeyinde bir olgudan bahsedebiliriz belki. Orta sınıflar gerçeği var bir de. Bu sınıfların siyasi tercihi bugünkü şartlarda AK Parti ve HDP. Ama önümüzdeki seçimlerde bu sınıflar da bizimle kemalist bir iktidar ihtimali arasında bir tercih yapacaklar.
Bu tercih AK Partiyle HDP arasında bir tercih yapmaya benzemez. Yanlış tercihlerin vebali çok büyük olur. AK Parti ve MHP arasındaki ittifakın her iki partinin siyaset yapma tarzlarında birbirlerini etkileyen sebep ve sonuçlara yol açtığı görülüyor. 15 Temmuz şartlarının getirdiği bir ittifaktır Cumhur İttifakı. Yoksa siyasi bir ortaklık gibi ifade edilemez, ayrı partileriz biz. MHPnin AK Partinin gerçekleştirdiği demokratik ve sivil reformlara karşı bir tutumu ve bu manada iki parti arasında bir siyasi anlaşmazlık olmadı bugüne kadar. Askeri vesayet geri gelmedi, TRT- KURDİ yayına devam ediyor.
Kürdolohi enstitüleri açık. Vesaire vesaire. MHP Anadolu milliyetçiliği dediğimiz milliyetçiliği temsil etmektedir, biz muhafazakar demokrat bir partiyiz. Türkiyede muhafazakarlığın temel sorunu demokrat çizgiden milliyetçiliğe dönem dönem gözlenebilen geçişlerdir ki, AK Partinin mufazakar-demokrat çizgisini koruması herkesin yararınadır. Cumhur İttifakı bileşenleri benzeşmek yerine kendi siyasi kimliklerini korumayı tercih etmede kararlı görünüyorlar. AKP - MHP ittifakına yönelen eleştirleri de sadece Kürtlere bağlamak çok doğru olmaz. Ama bazı çevreler uzun yıllardır MHPyi Kürtlerle, Kürtleri de MHPyle korkutmayı tercih etmiş görünüyorlar.
Kürtlerin CHPye benzemesinin AK Parti için, Türkiye ve Irak, Suriye hatta İran Kürtleri için ne anlama geldiğini ilk soruda cevaplamıştım. Bu mesele sadece AK Partinin çözebileceği ve sadece onu ilgilendiren bir mesele değil. İnkar ve yok etme döneminin sorumlusu bir partiyi iktidara taşıma stratejisinin bedelini sadece AK Partili Kürtler ödemez. Bu bedeli ödememek ve Kürtlerin kemalizme mahkum edilmesini önlemek için AK Parti ve bu partideki Kürtler sorumluluklarının bilincindedirler.
AK Parti hükümetlerinin başlattığı demokratikleşme sürecinin belli sebeplerle zaman zaman kesintiye uğramasına sessiz kalmıyor, reformların ve demokratik hamlelerin devamı konusunu gündem de tutmaya gayret ediyoruz. Ama dediğim gibi, bu meseledeki sorumlulukları tamamen AK Partinin sırtına yıkmak da adil bir tutum değildir. Bu yüzyıldan beklentisi olan Kürt aydınlarının, partilerinin ve sivil toplum örgütlerinin de jakobenizme ve kemalizme karşı çıkmaları tarihi bir sorumluluktur. Yoksa kenarda durup, AK Partinin Kürtlerin kemalistleşmemesi için verdiği mücadelenin sonuçlarını beklemek, hele bu sonuçların siyasi kazanımlar doğuracağını düşünmek büyük hata olur. AK Parti sonrası Kürtleri bekleyen bir tek şey olabilir: Tek partiye yani HDPye ve HDPnin müttefiki kemalizme mahkum olmak!
Böyle bir eğilimin gelişmekte olduğuna bir itirazım yok. Ama günün sonunda 2023 seçimlerinde muhafazakar ve seküler Kürtlerin ciddi bir muhasebe yapacaklarını düşünüyorum. Millet İttifakı yani Türk milliyetçiliği bu yüzyılda nasıl bir siyasi alternatif olabilir? Sorun Kürtlerde değil. Bence AK Partinin bundan sonra nasıl bir siyaset izleyeceğinde. Körfez savaşlarından sonra siyasi şartlar bölgede büyük değişimlere yol açtı.
Türkiye darbeler ve ayaklanmalarla sarsıldı. Arap baharı, DAİŞin Kürdistanı ve Suriye ile Irakı hedef alan askeri saldırıları, küresel güçlerin DAİŞi hemen herkesin düşmanı haline getirmesi, PKKnın izlediği Pan-Kürdist ve irredentalist politikaların başta KDP olmak üzere diğer Kürt partilerinde yarattığı endişeler ve bu endişelerin zaman zaman çatışmalara dönüşmesi, Kerkük ve Sincarın statüsündeki belirsizlikler, Türkiyenin bölgedeki artan rolü, işte bütün bunlar Kürtler adına siyaset yapan herkesi yeni bir muhasebe ve yeni politikalar inşa etmeye yöneltmelidir.
Türkiyeye karşı hasmane bir tutum içinde olmak, hele silahlı mücadele yürütmek, soğuk savaş döneminin hala devam ettiğine inanmaktan farksız bir durumdur ve bu politikalarda ısrar eden PKKnın kendisinin de soğuk savaş döneminden kalma bir örgüt olduğu gerçeğini akla getirmeye devam edecektir. CHPnin samimiyete dayanmayan birtakım temaslarının( Erbil ziyareti, helalleşme hamlesi, doğu masası gibi) mezara kadar değil seçime kadar devam edecek aldatıcı hamleler olduğunu Kürtlerin bilmesi gerekir.
Bu tespitler kısmen doğru. Kürtlerin AK Partiden kopması için olağanüstü çabalar sürdürülüyor ama bu çabaları sürdüren başta HDP olmak üzere hiç kimse AK Parti sonrası dönemde Kürtleri nasıl bir gelecek beklediğini söylemiyor ya da söyleyemiyor. Sırrı Süreyya Önder AK Parti gidiyor ama gelenler de ellerinde kör testereyle bekliyor bizi derken çok haklı.
Kürtler, Kemalistlerin ve 90lı yıllarda Kürtlerin evlerinden alınarak, sokak ortalarında infaz edilmesinde ağır sorumlulukları olan bazı ülkücü milliyetçilerin yönettiği bir Türkiyede daha mı mutlu olacak? Daha dün Nusaybinli bir Kürt kızına Kültür Bakanlığının bastığı Mem u Zini imzalayan ve Diyarbakırda geçen yaz yaptığı konuşmada Diyarbakırla kavlimizi yenilemeye geldik diyen bir Erdoğandan daha iyi bir lider mi yönetecek Türkiyeyi?
Bu çerçevede Kürtlerin aklını çelmek ve oylarını almak için olağanüstü çabalar ve teorik gerekçeler var. Etyen Mahcupyan geçenlerde kaleme aldığı bir yazıda şöyle söylüyordu: İttihatçılığın karşısına nedamet getirmiş Kemalizmin çıkması tarihsel açıdan gayet anlamlı olmak bir yana, cemaatçi sertliği yumuşatıp ülkeyi rahatlatabilir, yeni bir vatandaşlık ve devlet anlayışına doğru ilerlenmesine vesile olabilir
Kemalizm ne zaman ve nasıl nedamet getirmiş? Kemalistler sözgelimi Barzanistan söyleminden vaz mı geçtiler? Dersim, Takriri Sükun, İstiklal Mahkemeleriyle inkar ve yok sayma politikalarıyla yüzleştiler de haberimiz mi yok?
Bu analizler muhtemel bir kemalist- ülkücü iktidara Kürtler arasında rıza yaratma çabasıdır. AK Partiyi İttihatçılıkla suçlamak sonra da Kemalizmi nedamet getirmiş bir ideoloji olarak takdim etmek, entelektüel manada ahlaki sınırları yıkmaktır, alavare dalavere Kürt Mehmet nöbete anlayışının fikri zeminini inşa etmektir.
Erdoğan gerekeni yaptık yapmaya devam edeceğiz derken bir siyasi mirası, AK Partinin son yirmi yılda gerçekleştirdiği reformları hatırlatıyor. Kürtler hem JİTEM hem KCK infazlarından bu dönemde kurtuldular. Bölgeye muazzam yatırımlar gerçekleşti. GAP bitti bitiyor. Her şehrimizde bir üniversite ve bu üniversitelerde kurulu Kürt dili ve edebiyatı bölümleri var. Bugünlerde seçmeli ders konusu gündemde.
Bazı sorunlar yaşandı ama Ankara kapılarını Erbile hep açık tuttu. Seçmeli Kürtçe dersi getiren AK Partidir. Partideki Vekillerimiz ben dahil Kürt halkına çağrılar yapıyoruz çocuklarımızın Kürtçe seçmeli ders almaları için. Meral Akşener veya Kılıçdaroğlundan, HDPden bu konuda kimse bir çağrı bir açıklama duydu mu?
Yetmez diyenler olabilir, ama Kürt çocuklarının daha küçük yaşlarda kendi dillerini öğrenmeleri için tanınmış bir hakkı görmezlikten gelenler hatta kullanılmaması için gayret gösterenlerin daha büyük sorunları çözebileceğine Kürtleri inandırmak mümkün değil. Evet AK Parti yaptı ve yapmaya da devam edecek.
CHPnin kayıtsız şartsız 2019da desteklenmesi HDP ve belki de PKK içinde de belli bir huzursuzluk yarttı. Ayhan Bilgenin ayrılması, Leyla Zana gibi eski HDPli aktörlerin suskunluğunun devam etmesi bir çatışma yaşandığını gösteriyor. HDPnin kemalist projeye eklemlenmesi başlayınca, HDPde büyük tasfiyeler de oldu. Türk solunun etkinliği arttı.
Öcalanın 2019 seçimlerinde yazdığı mektup iyi miydi değil miydi bu ayrı bir tartışma konusu ama Öcalanın red edilmesinin bu hareket içinde hesabı da görülmedi. Öcalanın hapislik koşullarında bu mücadeleyi ne ölçüde yürütebileceği epey şüpheli ama. Demirtaş yazabiliyor sosyal medyayı kullanıyor avukatlarıyla düzenli görüşebiliyor. Yanlış anlaşılmasın hakları neyse diğer mahkumlar gibi kullananacak tabi. Söylemek istediğim bu değil.
Ama tartışma biraz da sanki AK Parti umudunu bu ikisi arasındaki rekabete ve muhtemel bir hesaplaşmaya bağlamış gibi sürdürülüyor ki buna katılmak mümkün değil.
AK Parti bu gelişmelere kayıtsız kalmaz ama Kürtlerle olan siyasi münasebetlerinde her şeyden önce kendine güven duyar, umudu kendinde kendi politikalarında arar.
Tecrübeler bize şunu gösteriyor, dünya ekonomisinin ve ülkelerin verileri, artık üretmeden tüketmenin mümkün olmadığını gösteriyor. Üretim, istihdam ve ihracata dayalı bir modeli deniyor Türkiye. Başarılı olacağına inananlar olduğu gibi inanmayanlar da var. Ama bu inanmayanlar kesimi inanmamakla kalmıyor, ekonomiye artı olabilecek hemen her olumlu gelişme karşısında bir gözyaşı dökmedikleri kalıyor. Bu ruh hali oldukça sorunlu bir ruh halidir. Ekonomi her şeyden önce güven ve siyasi istikrar sorunudur. Toplumsal uzlaşma sorunudur. Şu an Türkiye maalesef bu konularda iyi bir yerde durmuyor. Ergenekon darbe planları, Gezi, hendekler, 15 Temmuz gibi gelişmeler ülkenin hem içerde hem dışarda uzlaşma ve güven politikalarının sürdürülmesinde sınırlamalar ve içe kapanma halleri doğurdu.
Oysa Türkiye ekonomisi pandemi koşullarında bile büyüyen bir ekonomi oldu. Van, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin müthiş bir dinamizm yaşıyor. Hafta sonları otellerde yer bulamıyorsunuz. Mardin sokaklarında artık dünyanın her yanından gelmiş insanlarla karşılaşıyorsunuz. Şırnaklı işadamlarımız Afrikaya ilaç satıyor, 40 ülkeye birden mobilya yolluyor. Eksik bir şey var yine de: Güven, ve toplumsal uzlaşma. Sadece içerde değil dışarda da bu politikayı güçlendirmek gerekiyor. AB Birliği vizyonu son yıllarda ihmal edildi.
Cumhurbaşkanımızın büyükelçilerle bir araya geldiği toplantıda verdiği demeçler AB- Türkiye ilişkilerinin yeniden bir canlanma dönemine gireceğini gösteriyor.
Yine Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile Türkiye arasındaki ticari ilişkilerin güçlenmesi için yapılacak epey şey var. Yeni sınır kapılarının açılması, KDP ve YNK bürolarının yerine IKBYnin Türkiyede bir temsilcilik açması- ki İran dahil dünyanın bir çok ülkesinde bu temsilcilikler var- talebi görüşülebilir ve makul bir taleptir. Güven ve korku bir arada olmaz. Böylesi adımlar Türkiyenin kendisine duyduğu güvenin bir göstergesi olacaktır.
Mağdurların Coğrafyası aslında oldukça güncel bir kitap. 2014 yılında kaleme alındı ama gelişmelere bağlı olarak da geçen yıl yayınlanmadan önce birkaç kez de güncellendi.
Anlatılan coğrafya Mezopotamya aslında. Kürt-Türk siyasi ilişkilerinin bin yıla dayanam tarihine Selçuklulardan başlayarak belli bir yorum sunuyor kitap. Halklar arasındaki ilişkilerin güçlenmesi için bulunduğumuz coğrafyanın imkanlarını ve zenginliğini kullanmaya bir davet aslında bu kitap. Devlet adamları da, siyaset ve sivil toplum örgütleri de sizin medyanızı bugün yöneten Kürt gazeteci ve aydınlar da isterlerse çok şey bulabilirler kitapta işe yarayacak.
Kitap Mir Celadet Bedirxanın Mustafa Kemale yazdığı bir mektupla bitiyor. Bu da benim seçimimdi aslında. Öyle olmasını arzu ettim. Yine de Açık açık bir lidere yazılmış bir mektup değil benim kitabım. Ama doğrusunu isterseniz kitabımın Kürdistan Federal Bölgesini bugün yöneten liderlerle Türkiye lideri Sayın Erdoğanın şahıslarına hitaben yazılmış bir mektup olarak okunmasını da isterdim. Belli ölçülerde burada savunulan fikirlerin başat muhatapları onlardır çünkü.