پەیامی کورد   ...   ئولیانۆڤ وتووێژەکانی لەگەڵ گرۆسی سەبارەت بە بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران ڕادەگەێنێت

میخائیل ئولیانۆف، نوێنەری هەمیشەیی ڕووسیا لە ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان لە ڤیەننا، لە بەیاننامەیەکدا بە ئاماژەدان بە دیداری هەینی ٢١ی ئازاری ٢٠٢٥/ فەرڤاردین ١ی ١٤٠٤) لەگەڵ ڕافایل گرۆسی ڕایگەیاند کە لەم دیدارەدا لەگەڵ بەڕێوبەری گشتی ئاژانسی نێودەوڵەتی ووزەی ئەتۆمی سەبارەت بە بەرنامەی ئەتۆمی ئێران تاوتوێ و بیروڕای ئاڵوگۆڕی کردووە.

بەگوێرەی ڕاپۆرتێک ئولیانۆڤ شەوی هەینی (کاتی ناوخۆیی) لە پەیامێکدا لە هەژماری سۆشیال میدیای ئێکس (پێشتر تویتەر) نووسیویەتی: " لەگەڵ بەڕێوبەری گشتی ئاژانسی نێودەوڵەتی ووزەی ئەتۆمی کۆبوومەوە".

نوێنەری هەمیشەیی ڕووسیا لە ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان لە ڤیەننا درێژەی بە قسەکانی دا و ووتی: لەم دیدارەدا سەبارەت بە پرسەکانی پەیوەست بە بەرنامەی ئەتۆمی ئێران و ئاسایشی ئەتۆمی لە ئۆکراین گفتوگۆمان کرد و بیروڕامان ئاڵوگۆڕ کرد.

بەگوێرەی ڕاپۆرتی ئیرنا، نوێنەرانی ڕووسیا و چین پێشتر (دووشەممە ١٧ی ئازاری ٢٠٢٤) لە ڤیەننا لەگەڵ کازم غەریب ئابادی جێگری وەزیری دەرەوەی چین دیداریان کرد و دوابەدوای کۆبوونەوەی سێ قۆڵی لە پێکەن، هەڵوێستی هاوبەشی سێ وڵاتیان سەبارەت بە پرسی ئەتۆمی ئێران تاوتوێ کرد.

میخائیل ئولیانۆف، باڵیۆزی ڕووسیا و نوێنەری هەمیشەیی ڕووسیا لە ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان کە بنکەکەی لە ڤییەنایە، ڕۆژی دووشەممە لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس پەیامێکی بڵاوکردەوە و نووسیویەتی: "دوای کۆبوونەوەی سێ قۆڵی هەینی ڕابردوو لە پەکین، نوێنەرانی چین و ئێران و ڕووسیا جارێکی دیکە لە ڤیەننا کۆبوونەوە بۆ هەماهەنگی هەڵوێستەکانیان".

ڕۆژی هەینی ڕێکەوتی ١٤ی ئازاری ٢٠٢٥، کە هاوتایە لەگەڵ ٢٤ی مارسی ١٤٠٣، کۆبوونەوەیەک لە پەکین بە ئامادەبوونی ماجاوشوو، جێگری وەزیری دەرەوەی کۆماری گەلی چین، کازم غەریب ئابادی، جێگری وەزیری دەرەوەی کۆماری ئیسلامی ئێران و سێرگی ئەلێکسیڤیچ ڕیابکۆڤ، جێگری وەزیری کاروباری دەرەوە بەڕێوەچوو لە فیدراسیۆنی ڕووسیا.

لەم دیدارەدا هەرسێ لایەن خوازیاری هەڵگرتنی گەمارۆوە تاکلایەنەکانی سەر ئێران بوون و جەختیان لە قبووڵ نەکردنی هەڕەشەکان و هەروەها بەکارهێنانی هێزی سەربازی لە دژی دامەزراوە ژێرخانەکانی ووزەی ئەتۆمی ئێران کردەوە.

کازم غەریب ئابادی پێشتر لەگەڵ ڕافائیل گرۆسی، بەڕێوبەری گشتی ئاژانسی نێودەوڵەتی ووزەی ئەتۆمی کۆبووەوە و جەختی لەسەر پێویستی ڕێبازێکی سەربەخۆ، تەکنیکی، بێلایەنانە و پیشەیی لەلایەن ئەم دامەزراوە نێودەوڵەتییەوە کردەوە. ناوبراو ووتی: ئێران و ئاژانس مێژوویەکی دوورودرێژی هاوکارییان هەیە کە وایان لێدەکات ئەو چەند ناکۆکیانەی کە هەن چارەسەر بکەن، بەو مەرجەی فشارە سیاسییە دەرەکییەکان لەسەر ئاژانس کۆتایی پێبێت و ئاژانس ڕوانگەیەکی سەربەخۆ، تەکنیکی، بێ لایەن و پیشەیی بگرێتەبەر. جێگری وەزیری دەرەوە جەختی کرد: ئێران لەگەڵ پاراستنی بەرژەوەندییه ئەمنی و نەتەوەیی یەکانی خۆی، پابەنده به هاوکاری لەگەڵ ئاژانس له چوارچێوەی ئەرکی پاراستنه کانی دا.

ئەم دیدارانە لە کاتێکدا بوون کە ووڵاتانی ڕۆژئاوا بە تایبەت ئەمریکا و سێ ووڵاتی ئەورووپی (بەریتانیا، فەرەنسا و ئاڵمانیا) هەوڵی زیادکردنی فشاری سیاسی و ئەمنیەتیکردنی پرسی ئەتۆمی ئێران دەدەن. لە کۆبوونەوەی مانگی کانوونی دووەمی دەستەی پارێزگاراندا، ئەم وڵاتانە بڕیارنامەیەکیان دەرکرد کە بە گوێنەدان بە هاوکارییە بەرفراوانەکانی ئێران لەگەڵ ئاژانس، داوایان لە بەڕێوبەری گشتی ئاژانسەکە کرد کە ڕاپۆرتێکی گشتگیرتر سەبارەت بە بەرنامەی ئەتۆمی تاران پێشکەش بکات.

لە لایەکی دیکەوە کۆبوونەوەی دەرگای داخراوی ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان سەبارەت بە بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران کە پێشتر لەسەر داوای ئەمریکا، بەریتانیا، فەرەنسا، کۆریای باشوور، یوونان و پەنەما بەڕێوەچوو، نیشانیدا کە ڕۆژئاوا بە دوای ئیستغلالکردنی ڕاپۆرتەکانی ئاژانسی نێودەوڵەتی ووزەی ئەتۆمی دایە بۆ ئەوەی فشاری دیپلۆماسی زیاتر بخاتە سەر تاران. ئەم ڕێبازە لە کاتێکدا پەیڕەو دەکرێت کە بەرنامەی ئەتۆمی ئاشتیخوازانەی ئێران هەمیشە لە ژێر چاوەدێری ئاژانس دا بووە و تا ئێستا هیچ لادانێک لە پابەندبوونەکانی پاراستنی ووڵات ڕاپۆرت نەکراوە.

لە ساڵانی ڕابردوودا ئێران بەردەوام بووە لە هاوکارییەکانی لەگەڵ ئاژانسەکە، سەرەڕای کشانەوەی تاکلایەنەی ئەمریکا لە ڕێکخراوی بەرجام لە ساڵی ٢٠١٨ و بێتوانایی ئەورووپا لە جێبەجێکردنی ئەرکەکانی. داخستنی دۆسیەی "ڕەهەندە سەربازییە ئەگەرییەکان" (PMD) لە ساڵی ٢٠١٥دا زۆرێک لە بانگەشەکانی ڕۆژئاوای بێ ناوبانگ کرد، بەڵام سیاسەتی زۆرترین فشار و خراپ بەکارهێنانی ئامرازەکانی چاودێری دەزگاکە بۆ سەپاندنی فشاری سیاسی بەردەوامە. لە بەرامبەر ئەم کارانەدا تاران هەنگاوی ناوە بۆ کەمکردنەوەی بەڵێنەکانی بەرجام کە بە تەواوی لە چوارچێوەی یاسایی ڕێککەوتنەکەدا بوو.

کۆماری ئیسلامی ئێران هەمیشە جەختی لەوە کردووەتەوە کە ڕێبازی دیپلۆماسی سەرکەوتوو دەبێت ئەگەر لایەنە ڕۆژئاواییەکان ڕێبازێکی بونیاتنەر بگرنەبەر و فشاری تاکلایەنە ڕابگرن. دانووستانەکانی ئەم دواییەی ئێران لەگەڵ ترۆئیکای ئەوروپی لە جنێڤ و دانووستانی سێ قۆڵی لە پەکین نیشانەی ئامادەیی تاران بۆ چارەسەرکردنی ئەم پرسە بە شێوەی دیپلۆماسی، بە مەرجێک گەرەنتی ڕاستەقینە بۆ هەڵوەشاندنەوەی سزاکان دابین بکرێت. کاربەدەستانی ئێران بە ڕوونی ڕایانگەیاندووە کە هەر ڕێککەوتنێکی بەردەوام دەبێ پابەندبوونی بەرامبەر و جێبەجێکردنی کردەیی یارمەتیدانی سزاکان لەخۆ بگرێت بۆ ڕێگریکردن لە پێشێلکارییەکانی داهاتوو.