ئەمریکا سیسته‌می دژه‌فڕین لە هەرێمی کوردستان چالاك دەکات
پەیامی کورد ... ئەمریکا سیسته‌می دژه‌فڕین لە هەرێمی کوردستان چالاك دەکات
له‌گه‌ڵ كشانه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا له ئه‌فغانستان ترسێكی زۆر هه‌یه كه قاعیده دووباره ده‌ست به‌سه‌ر ئه‌و وڵاته‌دا بگرێت، سوپای ئه‌فغان پاشه‌كشه‌ی زۆری كردووه، له‌گه‌ڵ به‌هێزبوونه‌وه‌ی قاعیده شانه‌كانی ڕێكخستنی له سووریا و عێراقیش به‌هێز ده‌بنه‌وه، به‌هه‌مان شێوه ترس له كشانه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا له عێراقیش هه‌یه، ڕه‌نگه دۆخی عێراق و ئه‌فغانستان جیاواز بێت، به‌ڵام هه‌بوونی ئه‌و هه‌موو گرووپه میلیشیا و چه‌كداره نایاسایییه مه‌یدانه‌كه‌یان بۆ چۆڵ ده‌بێت و به ئاره‌زووی خۆیان ده‌سه‌ڵاتی خۆیان له عێراق وه‌رده‌گرن و ڕه‌نگ بێت هه‌رێمی كوردستان له‌م گۆڕانكارییانهدا بچێته قۆناغێكی نوێوه و گرنگه ئاماده‌كاریی به‌هێز هه‌بێت بۆ هه‌ر گۆڕانكارییه‌ك، به‌رپرسێكی پارتی دیموكراتی كوردستانیش نیگه‌رانه له دۆخه‌كه و وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ش زانیاریی نوێ ده‌خاته ڕوو.
دوێنێشه‌و، كاتژمێر 10:30 هێرش كرایه سه‌ر فڕۆكه‌خانه‌ی نێوده‌وڵه‌تیی هه‌ولێر، هه‌رچه‌نده زیانی گیانیی نه‌بوو، به‌ڵام ئاگر له پووش و پاوانی فڕۆكه‌خانه كه‌وته‌وه. مووشه‌كبارانكردنی هه‌ولێر به‌رده‌وامه، به‌تایبه‌ت به‌ئامانجگرتنی بنكه و باره‌گاكانی هاوپه‌یمانان، كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی نیگه‌رانه له ڕه‌وشه‌كه و تا دێت ئاستی هێرش و جۆری هێرشكردنه سه‌ر هاوپه‌یمانان له هه‌ولێر زیاتر ده‌بێت. له كاردانه‌وه‌یه‌كدا ئه‌مڕۆ 7\7\2021 یه‌حیا ڕه‌سووڵ، گوته‌بێژی فه‌رمانده‌ی گشتیی هێزه چه‌كداره‌كانی عێراق گوتی: "جارێكی دیكه دوژمنانی عێراق سه‌قامگیریی وڵات و سه‌روه‌رییه‌كه‌یان كرده ئامانج كه له كرده‌یه‌كی تیرۆریستیدا هێرش كرایه سه‌ر فڕۆكه‌خانه‌ی هه‌ولێر و بنكه‌ی سه‌ربازیی عه‌ین ئه‌سه‌دی سه‌ر به وه‌زاره‌تی به‌رگریی عێراق. له كاتێكدا ئه‌مه پێشێلكارییه‌كی زه‌قه بۆ یاسا و ده‌ستدرێژییه بۆ سه‌ر ده‌وڵه‌ت و پابه‌ندییه نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی".
هاوكات جێنین هێنیس پلاسخارت، نوێنەری نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق لەبارەی هێرشەکەی شەوی ڕابردووی سەر فڕۆکەخانەی هەولێر پەیامێکی بڵاو کردەوە و ڕایگەیاند: "نابێت شەرعیەتی دەوڵەت لەلایەن گرووپە چەکدارەکانەوە بخرێتە مەترسییەوە". نوێنەری سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تویتەر نووسیوویەتی: "هێرشەکەی شەوی ڕابردووی هەولێر پێشێلکردنی سەروەریی یاسایە لە عێراق و ئەو جۆرە کارانە عێراق بەرەو چارەنووسێکی نادیار دەبات". پلاسخارت ئەوەشی خستووەتە ڕوو: "ئەو هێرشانە تەنیا عێراقییەکان باجەکەی دەدەن و نابێت شەرعیەتی دەوڵەت لەلایەن گرووپە چەکدارەکانەوە بخرێتە مەترسییەوە".
نیگه‌رانی و مه‌ترسییه‌كان له‌سه‌ر هه‌ولێر و كه‌مته‌رخه‌میی حكوومه‌تی عێراق له ڕاگرتنی سه‌روه‌ریی ئاسمان و زه‌وی، وای كردووه كه به‌رپرسانی هه‌رێمی كوردستان نیگه‌ران بكات، به‌شێك له چاودێران پێیان وایه له‌گه‌ڵ كشانه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا له ئه‌فغانستان مه‌ترسی هه‌یه ڕێكخراوی قاعیده زۆر چالاك ببێته‌وه و هه‌مان سیناریۆش بۆ عێراق درووسته و له‌گه‌ڵ كشانه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا گرووپه چه‌كداره‌كان ده‌ست به‌سه‌ر عێراقدا دەگرن.
ئه‌حمه‌د كانی، ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تیی پارتی ووتی: "هه‌موو ئه‌گه‌رێك ده‌بێت حسابی بۆ بكرێت، ئه‌فغانستان دۆخێكه و عێراق دۆخێكی دیكه‌یه و به‌جێهێشتنی ئه‌فغانستان كاریگه‌ریی سلبیی ده‌بێت له‌سه‌ر سیاسه‌تی خۆی له ناوچه‌كه، هه‌رچه‌نده بۆ عێراق جیاوازه، ڕه‌نگه ئه‌مه‌ریكا پلانی خۆی هه‌بێت، به‌ڵام شتێك هه‌یه ئه‌ویش ئه‌وه‌یه كه ئه‌مه‌ریكا به ئامانجی دوورخستنه‌وه‌ی تیرۆر له وڵاته‌كه‌ی كاری كرد و ویستی تیرۆر بخاته‌وه ناو سه‌رچاوه‌كانی، كه‌چی دوای 19 ساڵ خه‌ریكه ئه‌فغانستان ڕاده‌ستی قه‌ده‌رێكی نادیار ده‌كات، له‌و چوارچێوه‌یه‌دا عێراق دۆخێكی تایبه‌تی هه‌یه، هه‌روه‌ك چۆن عێراقیش وه‌ك ئه‌فغانستان نییه، بۆیه گرنگه ئێمه پلانی نوێمان هه‌بێت و ئاماده‌كاریمان هه‌بێت بۆ هه‌ر ئه‌گه‌رێك".
ووتیشی: "ڕاگرتنی ئارامی ئه‌منی كوردستان گرنگه، ئه‌و ئه‌منیه‌ته ده‌بێت پارێزگاری لێ بكرێت، ئه‌وه‌نده‌ی ئه‌مه‌ریكا له كوردستان پارێزراوه، له به‌شه‌كانی دیكه‌ی عێراق پارێزراو نییە، بۆیه یه‌كده‌نگی و یه‌كده‌ستیی كوردستان گرنگه، چونكه هه‌موو ئه‌گه‌رێك وارده، ڕاسته ئه‌مریكا به‌ئامانج كراوه، به‌ڵام خاكی كوردستانیش به‌كار هێنراوه بۆ ئه‌و هێرشه، به‌ڵام دڵنیام له‌وه‌ی هه‌رێمی كوردستان پارێزراو ده‌بێت".
ئه‌وه‌ی گرینگه كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی داوای پارێزگاری له هه‌ولێر ده‌كات، باشترین گه‌ره‌نتی بۆ پارێزگاریی هه‌ولێر جێبه‌جێكردنی ئه‌و ڕێككه‌وتنانه‌یه كه له نێوان هه‌ولێر و به‌غدا هه‌یه بۆ پارێزگاری له سنووری نێوانیان. هێرشی دوایی بۆ سه‌ر هه‌ولێر جیاواز بوو، په‌لاماری ئه‌مشه‌وی میلیشیاكان بۆ سه‌ر فڕۆكه‌خانه‌ی نێوده‌وڵه‌تیی هه‌ولێر دوای چه‌ند كاتژمێرێك دێت له‌و هه‌ڕه‌شه‌یه‌ی كه فەرماندەی کەتائیبی سەیدولشوهەدا، ئه‌بووئالا ئه‌لوه‌لائی، له ڕێی میدیاكانه‌وه له هه‌رێمی كوردستانی كرد. ئه‌بووئالا هەڕەشەی تۆڵەسەندنەوەی ئه‌و 4 کوژراوەیان لە ئەمه‌ریکا كرد، کە له 27ی مانگی ڕابردوو لە هێرشی فڕۆکە جەنگییەکانی ئەمه‌ریکادا بۆ سەر 3 بنکەی سەربازی و کۆگای چەك و درۆنەکانی ئه‌و میلیشیایه لەسەر سنوورەکانی نێوان سووریا و عێراق کوژران.
عوسمان محه‌مه‌د، ووته‌بێژی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ووتی: "به‌داخه‌وه لێدوانی ڕاشكاوانه و هه‌ڕه‌شه له‌لایه‌ن حه‌شدی شه‌عبییه‌وه هه‌یه كه باس له تۆڵه‌كردنه‌وه ده‌كه‌ن و كاردانه‌وه‌كانیش زۆرن، دۆخی عێراق به‌ره‌و ناسه‌قامگیری ده‌ڕوات و ده‌بێت هه‌ماهه‌نگیی نێوان پێشمه‌رگه و سوپای عێراق چالاك بكرێت و ده‌بێت هاوپه‌یمانان ڕۆڵی خۆیان له هه‌رێم زیاتر بكه‌ن و ئه‌م هێرشانه وا ده‌كات زیاتر كرده‌ی تیرۆریستی بێته ئاراوه و مه‌ترسی ده‌كرێت گرووپی دیكه‌ش بێنه ناو گرژییه‌كانه‌وه و مه‌ترسی ده‌كرێت ئه‌گه‌ر عێراق نه‌توانێت كۆنترۆڵی دۆخه‌كه بكات ڕه‌وشه‌كه خراپتر ببێت، چونكه ئه‌م حه‌شد و میلیشیایانه له‌ژێر سێبه‌ری حكوومه‌تی عێراقدا كار ده‌كه‌ن بۆ تێكدانی دۆخه‌كه".
ڕایشی گه‌یاند: په‌یامه‌كان وا ده‌رده‌خه‌ن كه ئەگەر ئه‌م گرووپانه هه‌ر به‌م شێوه‌یه كرده‌وه بكه‌ن، گرووپی دیكه‌ش بخزێنه ناو گرژییه‌كانه‌وه. بۆیەهاوپه‌یمانان له‌و بارەیە‌وه هاتوونه‌ته سه‌رخه‌ت و داوا ده‌كه‌ن به‌غدا پارێزگاری له هاوپه‌یمانان و سه‌روه‌ریی خۆیان بكه‌ن، ڕێكاره‌كانی ئه‌وانیش ئه‌وه‌یه كه یه‌كه‌ی دژه‌ئاسمانییان له عێراق چالاك كردووه و داوایان كردووه به‌غدا ڕێگری بكه‌ن له گرووپه چه‌كداره‌كان و یه‌كه‌ی دژه‌ئاسمانیی ئه‌مه‌ریكاش له كوردستان چالاك كراوه، به‌ڵام ئه‌مه ڕێكاری دیكه‌ی ده‌وێت، چونكه كرده‌ی تیرۆریستی كات و ساتی بۆ نییه و ئه‌م ناوچه‌یه ڕێژه‌ی فڕینی به‌ناودا زۆره، به‌تایبه‌ت فڕۆكه‌ی مه‌ده‌نی، بۆیه تیرۆریستان ئه‌مه‌یان قۆستووه‌ته‌وه و هێرش ده‌كه‌ن".
ئه‌وه‌شی خسته ڕوو: ''ئه‌گه‌ر به‌غدا بیه‌وێت ده‌توانێت حه‌شد كۆنترۆڵ بكات. له‌و بارەیە‌شه‌وه ئێمه داوامان له به‌غدا كردووه کە ئه‌و گرووپانه‌ی مه‌ترسین له‌سه‌ر ئاسایشی ناوچه‌كه له ناوچه جێناكۆكه‌كان دوور بخرێنه‌وه.''
هاوكات لیوا عه‌بدۆلخالق ته‌لعه‌ت، نوێنه‌ری هه‌رێم له فه‌رمانده‌ی هێزه هاوبه‌شه‌كانی عێراق ووتی: ''ده‌بێت هاوپه‌یمانان زۆر به‌جددی بێنه سه‌رخه‌ت و له‌گه‌ڵ حکوومه‌تی عێراق هه‌ماهه‌نگی بکه‌ن و ڕێگر بن له‌م هێرشانه. ئه‌م هێرشانه به‌س له هه‌ولێر نین، پێرێشه‌و هێرش کرایه سه‌ر بنکه‌ی ئه‌مریکا له به‌غدا، که‌واته مه‌ترسییه‌که جددیه و ده‌بێت ئه‌مه‌ریکا به هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ عێراق چاره‌سه‌ری بکه‌ن و ده‌بێت ڕێگا نه‌درێت به‌ئاسانی سه‌روه‌ریی خاکی عێراق و هه‌ریمی کوردستان پێشێل بکرێت و درۆن به‌سه‌ر خاکی عێراقدا بۆ لێدانی بنکه‌کانی ئه‌مه‌ریکا بخرێته کا.''
گوتیشی: ده‌بێت ڕێکاری پێویست دژی ئه‌و گرووپانه بگیرێته به‌ر که ئه‌م کارانه ده‌که‌ن و قیاده‌ی عه‌مه‌لیاتی عێراق به‌رپرسه له ئه‌منیه‌تی هه‌موو عێراق و ئه‌م ڕووداوانه کاریگه‌ریی ڕاسته‌وخۆ له‌سه‌ر ئه‌منیه‌تی عێراق ده‌کەن و به‌داخه‌وه تا ئێستا حکوومه‌تی عێراق نه‌یتوانیوه وه‌ک پێویست ڕووبه‌ڕوویان ببێته‌وه و ده‌بێت ئێمه وه‌ک هه‌رێمی کوردستان داوا بکه‌ین که ئه‌م پرسه له‌لایه‌ن ئه‌مه‌ریکاوه به‌زوویی چاره‌سه‌ر بکرێت."
ڕایشی گه‌یاند: ''ده‌بێت ئه‌مه‌ریکا ئه‌و گرفتانه چاره‌سه‌ر بکات. ئه‌وه‌ش به هه‌ماهه‌نگیی هه‌موو لایه‌ک، چونکه ئه‌مه‌ریکا ئه‌منیه‌تی عێراق ده‌پارێزێت و ئاسمانی به‌ده‌سته. خۆ هه‌موو کات فه‌رمانده‌ی هاوبه‌وشی سوپای عێراق و سه‌رۆکوه‌زیران ئیدانه‌ی ئه‌و ڕووداوانه ده‌که‌ن. به‌ڵام ئیدانه کافی نییه و پێویسته بە کردار بکرێت."
ئەم بابەتە 11990 جار خوێندراوەتەوە