پەیامی کورد   ...   نیشانەکانی کشانەوە؛ کشانەوەی تەواوی ئەمریکا لە سووریا نزیکە

کشاندنەوەی هێزەکانی ئەمریکا لەلایەن واشنتۆن، گڵۆپی سەوزی بۆ چاکسازی لە سوپای سووریا، فشارەکانی لەسەر هێزەکانی سووریای دیموکرات بۆ خێراکردنی دانووستانەکان و هەڵگرتنی سزاکان، هەموو ئەمانە ئاماژەن بۆ گۆڕانکاری لە سیاسەتی ئەمریکا لە سووریا. ئێستا ئامانجەکانی ترامپ بە شێوەیەکی بلووری ڕوونن: کشانەوەی تەواوەتی لە سووریا و عێراق و کۆتایی هێنان بە تێوەگلانی ئەمریکا لە ئەرکەکەی دژی داعش.
لەم هەفتەیەدا و دوای شەش مانگ لە ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد، بەرپرسانی ئەمریکا پشتڕاستیان کردەوە کە ٥٠٠ سەربازی ئەمریکی بنکەکانیان لە سووریا بەجێهێشتووە. ئەو سەربازانە ئەرکێکی درێژخایەنیان هەبوو بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆریستانی داعش لە ڕۆژهەڵاتی سووریا و بنکە گرینگەکان بۆ ئەو ئەرکە یان ڕادەستی هێزەکانی سووریای دیموکرات (هەسەدە) یان بە تەواوی داخراون.
تۆم باراک، نوێنەری ئەمریکا بۆ سووریا، بە میدیاکانی تورکیای ڕاگەیاندووە، ئەمریکا “لە هەشت بنکە بۆ پێنج بنکە، پاشان سێ بنکە، لە کۆتایی دا دەگەینە یەک بنکە”. هاوکات واشینتۆن داوای لە ئەنجوومەنی سووریای دیموکرات کرد کە گفتوگۆکانی لەگەڵ دیمەشق خێراتر بکات بۆ ئەوەی تا کۆتایی مانگی ئاب هێزەکانی سووریای دیموکرات بخەنە ناو سوپای نوێی سووریاوە.
بڕیار بوو دانووستانەکانی نێوان دیمەشق و هێزەکانی دیموکرات سەبارەت بە چاکسازییە ئەمنییەکان ساڵێک بخاێنێت، ئەوەش دوای ڕێککەوتنی نێوان ژەنەڕاڵ مەزلووم لە هێزەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان و ئەحمەد شەرع سەرۆک کۆماری تورکیا لە مانگی ئازاردا، بەڵام پێشبینی دەکرا بەهۆی بنبەستی سیاسی و نەبوونی کۆدەنگییەوە دوابکەوێت.
هەروەها ئەمریکا دووپاتی کردەوە کە دەسەڵات بە دیمەشق داوە نزیکەی سێ هەزار و 500 چەکداری جیهادی بیانی بخاتە ناو فیرقەی 84ی سوپای سووریا، ئەمەش گۆڕانکارییەکی گەورەیە لە سیاسەتی واشینتۆن، بە لەبەرچاوگرتنی ڕەخنەی پێشووی ئەمریکا سەبارەت بە ڕۆڵی چەکدارانی بیانی لە وەزارەتی بەرگری حکوومەتی نوێ، کە پێشتر مەرجێک بوو بۆ هەڵگرتنی سزاکانی ئەمریکا.
چاوەکان لەسەر...

ئەم سێ بڕیارە- کشانەوەی هێزەکان، وادەی دیاریکراو بۆ هێزەکانی سووریای دیموکرات و کۆتایی هێنان بە دژایەتی کردنی بەشداریکردنی چەکدارانی بیانی- نەک هەر ئاماژەیەک بۆ ڕێبازێکی نوێی ئەمریکی بەڵکوو بێ تاقەتیشە بەرامبەر بە پرۆسەی خاوی پێکهێنانی حکوومەت لە سووریا. هەروەها زەمینە بۆ کشانەوەی تەواوەتی ئەمریکا لە سووریا و عێراق خۆش دەکەن.

ئەم پێشهاتانە دوای ئەوە دێت کە دۆناڵد ترامپ سەرۆکی ئەمریکا لە ڕیاز لەگەڵ ئەحمەد شەرع کۆبووەوە و لەوێ ڕێککەوتن لەسەر کۆتایی هێنان بە سزاکانی ئەمریکا بۆ سەر سووریا بۆ ئەوەی دەرفەتێک بدرێت بە دیمەشق بۆ ئاوەدان کردنەوە. شرۆڤەکاران ئەم ڕێککەوتنە بە نیشانەی ئامانجە درێژخایەنەکەی ترامپ دەزانن کە بریتییە لە کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، هەموو ئاماژەکان ئاماژەن بۆ کشانەوەی تەواوەتی تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٥.

ترامپ و تیمەکەی پێشتر هەنگاوەکانیان بۆ کشانەوە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەنجامداوە، دیارترینیان کاتێک لە ئۆکتۆبەری ٢٠١٩ لە یەکەم خولی سەرۆکایەتیدا فەرمانی کشانەوەی کتوپڕی لە باکوری ڕۆژهەڵاتی سوریا دەرکرد. بەڵام دوای ئەوەی تورکیا پلانی داگیرکردنی سووریای دانا بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی گرووپە چەکدارە کوردییەکان، یەکێک لەوانە هێزەکانی سووریای دیموکرات بوو کە هاوبەشێکی سەرەکی ئەمریکا بوو لە ناوچەکەدا.
ئەو بیرۆکەیەی کە ئەمریکا نەک تەنها دەست بەرداری ئەرکێکی گرینگی دژە تیرۆر بووە بەڵکو هاوبەشە ناوچەییەکانیشی بووە هۆی دەست لەکارکێشانەوەی ئەندامانی تیمەکەی ترەمپ، وەک برێت مەکگۆرک و جەیمس ماتیس وەزیری بەرگری ئەوکاتە، کە دواجار ترامپ ناچارکرد بڕیارەکەی بۆ کشانەوە و مانەوەی ٤٠٠ سەرباز لە سووریا پێچەوانە بکاتەوە.
پرۆسەی هاوتەریب لە عێراق
سەرکەوتووتر بوو لە کەم کردنەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە عێراق. دوای ئۆپراسیۆنی ئەمریکا بۆ تیرۆرکردنی قاسم سولەیمانی و ئەبوو مەهدی موهەندیس فەرماندەی باڵای ئێران، تیمی ترامپ بە هێمنی دەستیان کرد بە کەم کردنەوەی ژمارەی سەربازانی ئەمریکا لە عێراق لە بەهار و هاوینی ٢٠٢٠.
هێرشە مووشەکییەکەی ئێران بۆ سەر بنکەی عەین ئەسەد لە کاردانەوە بە کوشتنی قاسم سولەیمانی کە بە شێوەیەکی مەترسیدار لە کوشتنی سەدان سەربازی ئەمریکی نزیک بووەوە، یەکێک بوو لەو هۆکارانەی کە کاریگەری لەسەر بڕیاری کشانەوە هەبوو. دەنگدانی پەرلەمانی عێراق لە مانگی یەکدا بۆ هەڵوەشاندنەوەی فەرمی داواکاری عێراق بۆ هاوکاری ئەمریکا، کە تا ئەو کاتە پاساوی بوونی هێزەکانی ئەمریکای هەبوو، هەروەها ڕۆڵی هەبوو لە بڕیارەکەدا.
پەتای کۆڤید-19 سەرقاڵکردنێکی بەسوود بوو، چوونکە ئەمریکا لانیکەم هەشت بنکە و کەرەستەی گواستەوە بۆ هێزە ئەمنییەکانی عێراق لە شوێنە ستراتیژییەکانی وەک کەمپی تاجی و قائیم. لە کۆی ٥٢٠٠ سەربازی ئەمریکی لە عێراق، ٢٥٠٠ سەربازی ماونەتەوە. ئیدارەی بایدنیش بە هەمان شێوە، هێزی زیاتری لە عێراق کشاندەوە. پاشان ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بە فەرمی ئەرکی خۆی لە ڕۆڵی شەڕەوە گۆڕی بۆ گرنگیدان بە بونیاتنانی توانا، خشتەی کاتی قۆناغ بە قۆناغی بۆ کشانەوەی تەواوی هێزەکانی ئەمریکا دانا، کە لە ساڵی ٢٠٢٦ کۆتایی هات، هێزەکانی ئەمریکا سەرەتا لە بەغداوە بەرەو هەولێری پایتەختی هەرێمی کوردستانی عێراق گواسترایەوە. مشتێک لە ڕاوێژکاری ئەمریکی لەسەر بانگهێشتی حکوومەتی سەرۆکوەزیرانی سوودان لە عێراق دەمێننەوە.
لە پێشکەوتندایە
ڕووخاندنی ڕژێمی بەشار ئەسەد، سەرۆکی پێشووی سووریا لەلایەن چەکدارانی دژە ئەسەد ەوە بە سەرۆکایەتی گرووپێکی جیهادی گەمارۆدراو (حەیات تەحریر شام) گومانی لە واشینتۆن درووست کرد، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤دا ڕوویدا، لە هەفتەکانی کۆتایی سەرۆکایەتی جۆ بایدن. لەناکاو نیگەرانی نوێ سەبارەت بە ناسەقامگیری سەری هەڵدا و ترسی سەرهەڵدانەوەی داعش لە ڕۆژهەڵاتی سووریا زیاتر بوو. لەو مانگەدا بایدن زیاتر لە هەزار سەربازی دیکەی ئەمریکی ڕەوانەی باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریا کرد و تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٤ توانای هێزی ئەمریکی بۆ دوو هەزار سەربازی زیادکرد بۆ پشتیوانیکردن لە پێداویستییە ئەمنییەکانی ناوچەکە و پشتگیریکردن لە هێزەکانی سووریای دیموکرات و ڕێگریکردن لە هەر سەرهەڵدانەوەی داعش- شتێک کە حکوومەتی عێراقیش لێی دەترسا. سوودانی بە بێ دەنگی داوای لە ئەمریکا کرد کە کشانەوەی تەواوەتی لە ساڵی ٢٠٢٦ تا ٢٠٢٩ دوابخات، بەڵام ئەو داواکارییە بێ گوێ گرتنە.

ترامپ وادەی دیاری کرد

 

بە لەبەرچاوگرتنی خێرایی بڕیاردان، پێدەچێت ئەمریکا تا کۆتایی ئەمساڵ هەوڵی کشانەوە لە سوریا بدات و تا کۆتایی ساڵی داهاتووش لە عێراق بکشێتەوە.

گەیشتن بە ڕێککەوتن لە نێوان هێزە دیموکراسیەکان کە هێزی باڵادەستن لە هەرێمی خۆسەری باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا (AANES) و دیمەشق بۆ یەکخستنی هێزەکان نەک هەر گرینگە بەڵکوو پێویستە، چونکە بۆ هەر کشانەوەیەکی ئەمریکا و گواستنەوەی ئەرکی دژە داعش زۆر گرینگ دەبێت. بەڵام گرژییەکانی نێوان حکوومەتی نوێ و ئانەس دەرفەتێک بۆ ئەکتەرە تێکدەرەکانی وەک داعش دەڕەخسێنێت بۆ پەکخستنی گواستنەوەی سیاسی و یەکخستنی سووریا.

چاودێرانی هەرێم دەزانن چاکسازی ئەمنی لە سووریای نوێ دوای ١٤ ساڵ لە ململانێ و دابەش بوون پرۆسەیەکی دوورودرێژە نەک خێرا، بەڵام ڕەنگە ترامپ ئەوە نەزانێت. گواستنەوەی نوێنەرایەتی دژە داعش لە عێراق و سووریا دەبێت بە وریایی یەوە ئەنجام بدرێت، چوونکە کشانەوەی خێرای هێزەکان بەبێ لەبەرچاوگرتنی ئەگەری گەڕانەوەی تیرۆریستی، لاوازبوونی تواناکانی هێزە هاوپەیمانەکان، یان ناسەقامگیرییەکی فراوانتر دەتوانێت کێشەی زیاتر درووست بکات.