حکومەت لە قەیرانێکی نوێ ڕزگاری بوو کە دەکرا بەهۆی ناکۆکی سیاسییەوە سەریهەڵبدات، دوای ئەوەی توانی دانیشتنێکی زۆر هەستیار تێپەڕێنێت کە لێدوانێکی کۆتایی بەرهەمهێنا کە مشتومڕێکی زۆری بەدوای خۆیدا هێنا.

ناڕوونیی لێدوانی کۆتایی

بەیاننامەکە تەنیا پێشوازی لە پلانی سوپا کردووە بەبێ ئەوەی بە فەرمی پەسەندی بکات، دەرگای لێکدانەوەی کردەوە کە ئایا تەنها پەیوەندی بە پرسی چەکەوە هەیە یان پەیوەندی بە ڕێککەوتنی ئەمریکییەوە هەیە، بەتایبەتی کە دەقەکە جەختی لەسەر بەستنەوەی هەر هەنگاوێک بە هەنگاوە هاوتاکان لە لایەنی ئیسرائیلەوە کردووەتەوە.

کردەوەی چاوەڕوانکراوی دەرەکی

ئێستا سەرنج دەچێتە سەر هەڵوێستە نێودەوڵەتییەکان. بڕیارە لەماوەی چەند ڕۆژێکدا نێردەی سعودیە بگاتە بەیروت، دواتریش ئەو نێردە ئەمریکییە بەیاوەری فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندیی ئەمریکا بۆ کۆبوونەوە ئەمنییەکان سەردانی بەیروت بکات، لەنێویاندا گەشتێک بۆ باشوور. هەروەها چاوەڕوانی هاتنی نێردەی سەرۆکایەتی فەرەنسا دەکرێت، ئەویش پشکنینی یونیفیل دەکات.

پلانی پێنج قۆناغی سوپا

ئەو پلانەی فەرماندەی سوپا پێشکەشی کابینەکەی کرد، پێنج قۆناغی لەخۆگرتبوو بۆ سنووردارکردنی چەک لە دەوڵەتدا:

1. تەواوکردنی جێگیرکردنەکە لە باشووری ڕووباری لیتانی.

2. گواستنەوە بۆ ناوچەی نێوان ڕووباری لیتانی و ئاولی.

3. جێگیربوون لە بەیروت و دەوروبەری.

4. گواستنەوە بۆ دۆڵی بێقاع.

5. گەیشتن بە هەموو لوبنان.

لە پلانەکەدا هێڵی کاتی وردی دیاری نەکردووە، بەڵکو مەرجی پێشکەشکردنی ڕاپۆرتی مانگانەی بۆ ئەنجومەنی وەزیران داناوە و سەرکەوتنەکەی بەستراوەتەوە بە وەستاندنی هێرشەکانی ئیسرائیل و کشانەوەی هێزەکانی داگیرکەر. هەروەها جەختی لە کۆنتڕۆڵکردنی سنووری لوبنان و سووریا و داخستنی دەروازە نایاساییەکان و ڕێگریکردن لە قاچاخچێتی چەک و ماددە هۆشبەرەکان و کشاندنەوەی چەک لە کەمپەکانی فەلەستین کردەوە.

هەڵوێستی سیاسی جیاواز

سەرچاوە وەزارییەکان ئاماژەیان بەوە کردووە کە پلانەکە دوای دانوستانێکی سەخت و پشتیوانی سیاسی یەکلاکەرەوە داڕێژراوە، کە یارمەتیدەر بووە لە کەمکردنەوەی گرژییەکان. ئەمەش لە زمانی وریاانەی بەیاننامەکەدا ڕەنگدانەوەی هەبوو، بە ئامانجی دوورکەوتنەوە لە پەرەسەندن.

وەزیرە شیعەکان لە ناڕەزایەتییەکدا بە هۆکاری سیاسی لە دانیشتنەکە چوونە دەرەوە، هاوکات جەختیان لەوە کردەوە کە هەنگاوەکەیان فەرماندەی سوپا نەبووە ئامانج. ئەم دووەمیان لە بەرامبەردا وردەکارییەکانی پلانەکەی خستەڕوو، بڕگە بە بڕگە، جەختی لەسەر پێویستی پشتیوانیکردن لە دامەزراوە سەربازییەکان و دابینکردنی سەرچاوەی پێویست بۆ پاراستنی ئاشتی مەدەنی کردەوە.

بەرەو ستراتیژییەکی نیشتمانی

سەرچاوە سیاسییەکان پێیان وایە بڕیارەکانی ئەم دواییە ئەو مینانەی لابردووە کە لە دانیشتنەکانی پێشوودا تەقیبوونەوە، بەتایبەتی کە کارتی ئەمریکییان بەستووە و هەر هەنگاوێکیان بە پەسەندکردنی ناوچەییەوە بەستەوە. ئەوان پێیان وایە ئەو یەکلاییکردنەوەیەی ئێستا ڕێگە خۆش دەکات بۆ گفتوگۆیەکی فراوانتر لەسەر ستراتیژییەکی نیشتمانیی گشتگیر بۆ پاراستنی لوبنان لە دەستدرێژیی ئیسرائیل.

لینا ڕەشید - لوبنان

ئەم بابەتە 53 جار خوێندراوەتەوە