پەیامی کورد   ...   کۆمەڵێک گۆڕی بیزەنتین لە مەعرەت نەعمان لە باکوری سووریا دۆزرایەوە

کۆمەڵە گۆڕێک کە مێژووەکەیان دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی بیزەنتین لە کاتی هەڵکۆڵین بۆ ئاوەدانکردنەوەی خانوویەکی وێرانکراو لە شاری مەعرەت نەعمان لە باکووری سووریا دۆزرایەوە.
کۆمەڵە گۆڕێک کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی بیزەنتین لە شاری مەعرەت نەعمان لە پارێزگای ئیدلب لە باکووری سووریا دۆزرایەوە. دۆزینەوەکە لە کاتی هەڵکۆڵینەکان بۆ ئاوەدان کردنەوەی خانوویەک ئەنجامدراوە کە لە کاتی جەنگدا وێران بووە.

بەپێی زانیارییەکانی ڕووداو، ئەو شوێنە دۆزراوەتەوە کە دەکەوێتە ژێر گەڕەکێکی نیشتەجێبوون کە زیانیان پێگەیشتووە، دوو ژووری ناشتنی تێدایە کە هەریەکەیان شەش گۆڕی بەردی تێدایە. لەسەر یەکێک لە ستوونە نەخشێندراوەکان دەتوانرێت ڕەیلیفی خاچێک ببیندرێت و لە تەنیشتیەوە پارچە کۆفە و شووشە دۆزراوەتەوە، ئەمەش پشتڕاستکردنەوەی گەڕاندنەوەیان بۆ سەردەمی بیزەنتین دەکات.

حەسەن ئیسماعیل، بەڕێوەبەری بەشی دێرینەکانی ئیدلب ڕایگەیاند: ئەم شوێنە دێرینە دوو ژووری ناشتن و بە گشتی دوانزە گۆڕ لەخۆدەگرێت. بە لەبەرچاوگرتنی بوونی خاچ و دۆزراوەکانی کۆفە و شووشە، ئێمە پێمان وایە ئەو شوێنە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی بیزەنتین.

ئاماژەی بەوەشکرد، دۆزینەوەکە گرینگی میراتی کولتووری پارێزگاکە دەردەخات و ڕوونیشیکردەوە: “ئیدلیب شوێنی نزیکەی یەک لەسەر ٣ی کەلوپەلی کۆنی سووریایە و نزیکەی ٨٠٠ شوێنی دێرینی تێدایە، لەنێویاندا شارێکی کۆن”.

دۆزینەوەی ئەو گۆڕانە لە گەڕەکێکدا بووە کە لە ساڵانی شەڕدا زیانێکی زۆری بەرکەوتبوو. شاری مەعرەت ئەلنومان کە دەکەوێتە سەر ڕێگایەکی ستراتیژی نێوان حەلەب و دیمەشق، دوای ساڵانێک لە ژێر کۆنترۆڵی هێزەکانی ئۆپۆزسیۆن، لە ساڵی ٢٠٢٠ کەوتە ژێر کۆنترۆڵی هێزەکانی حکوومەتی سووریا. دوای کۆتایی هاتنی شەڕ و ڕووخانی لەناکاوی ڕژێمی بەشار ئەسەد لە کۆتایی ساڵی ڕابردوودا، دانیشتووانی شارەکە وردە وردە گەڕانەوە بۆ شارەکە و دەستیان کرد بە ئاوەدانکردنەوەی ماڵەکانیان.

کاتێک دەرگای چوونە ژوورەوەی گۆڕەکان دۆزرایەوە، دانیشتوانی ناوچەکە دەست بەجێ دەسەڵاتی شوێنەوارەکانیان ئاگادارکردەوە و تیمێکی تایبەتمەند ڕەوانەی شوێنەکە کرا بۆ بەڵگەنامەکردن و پاراستنی شوێنەکە. خەڵکی ناوچەکە هیوادارن کە دۆزینەوەکان وەک دەرفەتێک بۆ گەشتیاری و گەشەی ئابووری سەیر بکرێن، نەک وەک هەڕەشە بۆ سەر خاوەن زەویەکان.

غیاس شێخ دیاب، دانیشتووی ئەو شارۆچکەیە کە شایەتحاڵی دۆزینەوەکە بووە، دەڵێت: "لە ڕابردوودا ئەگەر کەسێک شوێنەواری دۆزییەوە، دەیشاردەوە، وەک ئەوەی تاوانێکی کردبێت، چوونکە ترسی ئەوەیان هەبوو دەست بەسەر موڵکەکەیان دا بگیرێت". دەشڵێت: "پێویستە خاوەنی ئەو زەویانەی کە شوێنەوارەکانی تێدا دۆزراونەتەوە قەرەبوو بکرێنەوە، پێویستە حکوومەت ئاگاداری ئەو گەنجینانە بێت و بیانگەڕێنێتەوە بۆ ئەوەی خەڵک ئاگاداری مێژووی شارۆچکەکە بێت".

عەبدۆلجەعفەر، دانیشتووی شاری مەعارەتی نوێ، کە لەگەڵ کوڕەکەی بۆ گرتنی وێنە هاتووەتە مەعرەتی نوێ، دەڵێت: "لەماوەی ڕابردوودا زۆرێک لە گەشتیارانی بیانی تەنها بۆ بینینی شوێنەوارە مێژووییەکان دەهاتنە مەعرەت النومان، پێویستە ئاگاداری ئەو شوێنانە بین و بیانگەڕێنینەوە و بیانگەڕێنینەوە بۆ شکۆی جارانیان، بەمەش گەشتوگوزار دەگەڕێنێتەوە و ئابوری ئاسایی دەبێتەوە". وێرانەکانی بیزەنتین بەشێکن لەو شوێنانەی کە بە "شارە مردووەکان" لە باکووری ڕۆژئاوای سووریا ناسراون، کۆمپلێکسێکی کۆن و جێهێڵدراو کە پاشماوەی خانوو و کڵێسا و شەقامەکانی تێدایە کە بە ستوونی بەرد ڕیزکراون، مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمێک کە ئایینی مەسیحی ئایینی فەرمی ئیمپراتۆریەتی بیزەنتین بووە، کە لە سەدەی چوارەمی زایینی دامەزراوە.

سەرەڕای چەندین ساڵ شەڕ کە بەشێکی زۆری میراتی کۆن و کۆنی سووریای لەناوبردووە، یان لەڕێگەی بۆردومانکردنەوە یان تاڵانکردنەوە، هەندێک ئەو دۆزینەوانە وەک تیشکێکی هیوا بۆ داهاتوویەک دەبینن کە لەسەر بنەمای یادەوەری مێژوویی و بوژانەوەی ئابووری دامەزراوە.