Toplumun çeperlerini mesken tutmuş, diz çökmüş, çaresiz, sefil, kişiliklerin, bir anda önemli kişilere dönüştürüldüğü hareketlerden, iktidarı almak kolay olmuyor. Bu hareketler, Anadolu’nun geleneksel ilişkilerini sarsan, gevşeterek çözen, sosyo-ekonomik gelişmeler sonucu serbestleşen ve böylelikle ortaya çıkan eğitim imkânlarıyla da, çocuklarını okutabilen, Anadolu’nun alt sınıflarında, kolay bir şekilde kitleselleşme imkânı buldu.

Bu tip alt sınıf refleksler ve benimsedikleri alt kültür, seçkinlerin ve üst sınıfların özerkleşmelerinin önünü kesmek için programlanır. Bu tip programlar da Liderin ilahi bir otorite tarafından görevlendirildiği, halkını yönetebilecek tek kişinin o olduğu ve o olmadan ülkenin asla büyük bir devlet olamayacağı mitleri bilinçli bir şekilde yığınlara servis edilir. Böylece liderin aldığı tüm kararların tartışılmadan kabul edilmesi amaçlanır. Böylelikle Kült lider, alt sınıflarda tanrısal bir otorite tarafından görevlendirilmiş seçkin, insanüstü özelliklere sahip kişi olarak addedilir. Çıkarcı finans çevrelerinde de, daha çok kazancın mutlak adresi olarak kabul görülür.

Ortadoğu’nun Yayılmacı, Kavmiyetçi Totalitarizminin propaganda ve Beyin yıkama aşamaları da, Hitler Almanya’sın da ki Kült Lider yaratma stratejisine de, çok benziyor. Burada Lidere atfedilen kutsiyet ve mükemmeliyetçilik, bire bir aynıdır. Lider çevresindeki herkesten daha üstün bir algıya yükseltilir. Böylelikle Kült lider (lider kültü); mekanizması oluşur. Kitle iletişim araçlarının etkisiyle yüceltilen, kimi zaman tanrısal bir otoritenin yer yüzüne inmiş bir temsilcisi olarak sunulan, yaptığı her davranışı haklı gösterilen ve insanüstü özellikler atfedilen kült lider, böyle bir tanımlama ile yığınlara sunulur.

Medya üzerinde sınırsız kontrol önemlidir. Medya üzerinde sıkı denetim kuran yönetimler, hiçbir muhalif yayın olmaksızın liderlerini tek otorite olarak gösterirler. Tersi durumda yapılan tüm propagandalar, karşı propagandalar tarafından çürütülür.

Kitle iletişim araçları liderin karizmatik kişilik özelliklerini ön plana çıkarmayı hedefler. Kişinin diğer insanlardan farklı olduğunun yansıtılması gerekir. Hayatları bile zamanla okullarda ders kitaplarında anlatılır. Amaçlanan ise, gelecek nesillerin, liderlerini sevmesidir. Bu tip Endoktrinasyon, ilerleyen süreçte lidere itaati kolaylaştıracak ve ona yönelik sadık yurttaşların oluşmasına zemin hazırlayacaktır.

Ülkenin dört bir tarafına liderin yaptıkları, yapacakları, resimleri asılır, adına şarkılar bestelenir, kamu spotu reklamları ile sözleri mitleştirilir, lider halkın gözünde efsaneleştirilmeye çalıştırılır.

Alt sınıf destekli Totaliter yönetimler, ideolojilerini alt kültür nezdinde meşrulaştırmak için, kült lider olgusunu bu yöntemlerle daha etkin hale getirir.

Totaliter rejimlerde “Liderinin Vücut dili, Yığınlar, Allah Bizimle, Tek Lider, Fetih Ruhu, Dünya lideri” metaforları incelendiğinde, propaganda ve ajitasyonlarda "korku", "tehlike”, “beka”, “dünya komplosu" ve "yok oluş" gibi olumsuz metaforların ön plana çıktığı görülür.  

Kişinin Dünya lideri olduğu, tanrısal bir otorite tarafından görevlendirildiği, milleti yönetebilecek tek kişinin o olduğu ve onsuz devletin asla büyük bir devlet olamayacağı mitlerinin inşa edilmesi gerekliliği halka empoze edilir. Teokratik rejimlerde ki gibi, Dar Kavmiyetçilik ve Asabiye en üst seviyeye çıkarılır, Böylece Kült Lidere dönüşen yarı tanrı, yarı insanın, aldığı tüm kararlar, koşulsuz, şartsız, müzakere edilmeden, tartışılması imkansız bir şekilde kabul edilmesi amaçlanır.

Bugün Türkiye’de de, Sosyal Medyadan, Kültür Sanat aktivitelerinden, pankart, Afiş ve dev posterlerden Kült Lider yaratmak için yararlanılmaktadır.

Bu amaç İçin Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı kurulmuştur.

Türkiye’de ‘‘kurtarıcı Kült lider’’ yaratmakta ki temel amaç, ülkenin içinde bulunduğu zor durumdan ve ekonomik buhrandan kimin kurtaracağına dair halkı ikna etmek ve ülke iradesini güvenilir bir tek elde toplayabilmek gibi görünsede, bu süreç aslında, despotik, teokratik bir totalitarizme, hatta kurucu resmi görüşe benzemeyi de amaçlar. Kültürel hegemonya kurmak amacıyla kültürel bir savaş başlatan despotik yapının, nasıl bir kültürel yapı istediği önceleri pek ortaya çıkmaz. Şiddet kullanımı ve bunun çözüm olarak görülmesi, kendi safında olmayan herkese haşin ve dışlayıcı olması, kendi söylediklerinden koşullar değişince kolay vazgeçebilmesi, bu tip alt sınıf destekli iktidarların, temel karakteristiği olarak tarihe not edilir.

 Propaganda kavramı, kitleleri ikna etmek amacıyla organize bir şekilde, belirli amaçlar doğrultusunda, kitle iletişim araçlarından yararlanılarak yapılan bir tür iletişim eylemidir. Propaganda tek yönlü iletişimi kullanır. Propaganda da, temel amaç dikkat çekmek ve ardından ikna etmektir. İnsanların düşünceleri propaganda ile yönlendirilir.

Propaganda yalnızca siyasal alanda değil toplumsal hayatın hemen hemen her alanında kendini gösterir.

Liderin Ses tonu önemlidir; Konuşma Esnasında Ses tonunun arttıkça artması, Gerilimin tıpkı bir fortissimo gibi yükselmesi, salonda toplanan dinleyicilerde, onu pür dikkat dinlemekten başka hiçbir işle uğraşılmaması, sadece onun dinlenilmesi özellikle hissettirilmelidir.

Retorikteki ustalık ve yığınlar üzerindeki etkisinin önceden hesaplanmasındaki amaç, onu halkın gözünde tam anlamıyla mitleştirebilmektir. “Küffara karşı da şiddetli olacağız. Suriye'de olduğu gibi. Suriye'de rabbim bizlere vadetti. Şu anda olduğu gibi gördük’’ konuşmasında ki gibi, radikal ve ılımlı cemaat ve tarikatlardan, yerel çıkarcı İslami gruplardan destek almak için ‘Kült liderin şahsi kimliği’ dini göstergeler ile örülmüş kodlarla, "dini" bir metafor olarak sunulur. Kült Lider; Dünya Lideri, Son Kurtarıcı, Kutlu lider, Müjde edilen, Dava adamı, Uzun adam metaforları bu ana programın bir parçasıdır artık. 

Örnek 1; Allah Bizimle, Allah Yar ve yardımcımız olsun, metaforlarında Baş Kumandan, Çamlıca Camisi önünde yer almaktadır. Şık kıyafeti ile sağ elini göğsüne alarak, sunum kodu içerisinde tatlı-sert bir güler yüz ifadesi çizmektedir, hemen arkasında yer alan caminin boyutu, Baş Komutandan küçük gösterilmektedir. Tek Lider propagandasında her zaman Kutlu Lider, yalnız gösterilir. Temel hedef “Tek Millet, Tek Vatan, Tek Bayrak, Tek Devlet" hedeflerine, “Tek Lider, Yalnız Lider” metaforları ile hakim olabilmektir. Böylelikle ona, hayatını halkına adayan, insan üstü özellikler taşıyan, her zaman en doğruyu söyleyen özellikler atfedilmektedir.

Örnek 2; Uydurulan 16 büyük Türk Devleti Bayrağı metonomisi, Turancı İslamcılar ve Kült Liderlerini temsil eden en etkili görseller olarak hafızalarda yer alır.

Örnek 3; Kutlu Liderin hitap ettiği mitingler, milyonların Rabia işareti ile onu desteklediklerini rakip tarafa gösterebilmektir. Büyük yığınlarının desteklediğini ve Kült Lider ne derse onu yapacakları mitinin inşa edildiğini göstermek, Tek Lider metaforunun Ne kadar da etkili olduğunu ispatlamak anlamına gelmektedir.

Bu tanımlamalar çerçevesinde İslamcılar, Türk Irkçılarının ihtiyaç duyduğu "otoriter lider" metaforunu, Kült lidere addederek, Kavmiyetçi Türk ırkçılığının desteğini sağladılar.

Yürüttükleri propagandalar ile, “Kült liderliğin” ona, Tanrısal bir otorite tarafından verildiği algısını sağlamlaştırdılar.

Birçok Görselde ecdâd-aidiyet, Tarih Sahnesinden Silinmiş Eski Türk imparatorlukları savaşçıları, Onların Bayrakları ve mehteran bölüğü metaforu ile

MELHEME-İ KÜBRA ‘ya hazır hale geldiler.

Son olarak;

1. Dünya Savaşında kaybedilen Levant ve  Kürdistan topraklarının Bıyıklı Mehmet Paşa’dan 500 yıl Sonra yeniden Fethi, son kült lider yaratma metaforunun son halkası olarak düşünüldü.

Türkiye’nin mutlaka “Kürt sorunu” nu  giderecek bir kararı vardır illaki. Bunu da, kesinlikle PKK’nın örgütlü gücünün gerçeğini dikkate alarak yürürlüğe koyacağı sanılmaktadır.

Devlet’in kendisi için uygun bir Lideri örgüte montajı, tam da bu noktada önemlidir. Fethetmenin en büyük Stretejik hamlesi de zaten hep lider montajı değilmidir ? Fethetmenin iliklerine kadar bilince yerleştiği ve yüce bir değer olarak kabul gördüğü bu toplumun gazı başka nasıl alınabilir ki. İttihat-ı Terakki uygulamalarının bire bir benzeri tekrarlanmıyor mu ?

 

Veysek GÖKER

30.11.2019