جۆزێف عەون، سەرۆک کۆمار ڕۆژی شەممە، بەرەو نیویۆرک دەڕوات بۆ بەشداریکردن لە کۆبوونەوەکانی ئەنجومەنی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان، لەوێ وتارەکەی لوبنان پێشکەش دەکات و لەگەڵ ژمارەیەک سەرکردەی بەشداربوو کۆدەبێتەوە، دیارترینیان دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکایە.

لە چوارچێوەی هەوڵە نێودەوڵەتییەکانی پەیوەست بە جێبەجێکردنی بڕیارنامەی ١٧٠١ و ئاگربەستەوە، بڕیارە یەکشەممەی داهاتوو مۆرگان ئۆرتاگۆس، نوێنەری ئەمریکا بگاتە بەیروت و بەشداری لە کۆبوونەوەکانی "لیژنەی میکانیزمەکان" لە نەقورا بکات. هاوکات لیزا جۆنسن باڵیۆزی ئەمریکا ئامادەکاری دەکات بۆ ئەوەی بۆ هەمیشە لوبنان بەجێبهێڵێت و بڕیارە دوای تەواوبوونی ڕەزامەندییەکانی کۆنگرێس، میشێل عیسا باڵیۆزی نوێ بگاتە ئەو وڵاتە.

زانیاریەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە سەردانەکەی ئۆرتاگۆس لەسەر لایەنی تەکنیکی-سەربازی دەبێت، لەکاتێکدا کۆبوونەوە سیاسییەکان بەهۆی سەفەری سەرۆک کۆمارەوە ئامادەنەبوون. چاوەڕوان ناکرێت هیچ وەڵامێکی ئیسرائیل بۆ پێشنیارەکانی لوبنان بگرێتەوە، ئەمەش بەو مانایەیە کە دۆخەکە وەک خۆی دەمێنێتەوە لە نێوان بێدەسەڵاتی حزبوڵڵا و ڕەتکردنەوەی چەکداماڵین.

لای خۆیەوە واشنتۆن ئەو پرسە دەخاتە چوارچێوەی پلانی سوپای لوبنان بۆ کۆنتڕۆڵکردنی چەک لە چوارچێوەی دامەزراوە فەرمییەکاندا، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە بڕیارنامەی 1701 پابەندی دەکات بە گرتنەبەری ڕێوشوێنی مەیدانی، بەتایبەتی لە باشووری ڕووباری لیتانی، بە پاڵپشتی هێزە نێودەوڵەتییەکان. هەروەها ئاماژە بە ئامادەیی بۆ پاڵپشتی لۆجستی و دارایی بۆ سوپا دەکات، بە مەرجێک هەماهەنگی ڕاستەوخۆ لەگەڵ ئەمریکا و ئیسرائیل ئەنجام بدرێت، بەبێ هیچ میکانیزمێکی تر.

بەڵام ئەم ڕێبازە نیگەرانی ناوخۆیی دەوروژێنێت سەبارەت بە ئەگەری ڕاکێشانی سوپا بۆ ڕووبەڕووبوونەوە لەگەڵ هەسەدە یان دانیشتوانی ناوچەکە، بەتایبەتی بە لەبەرچاوگرتنی بەردەوامی داگیرکردنی بنکە و خاڵە سنوورییەکان لەلایەن ئیسرائیلەوە بەبێ پاساوی ئەمنی. چاودێران پێیان وایە ئەوەی لە دوایین دانیشتنی ئەنجوومەنی وەزیران پەسەند کرا، لە چوارچێوەی بەڕێوەبردنی ناکۆکی ناوخۆیی تێناپەڕێت، لە کاتێکدا سوپا بە وریاییەوە بەرەوپێش دەچێت بۆ دوورکەوتنەوە لە هەر پێکدادانێک کە هەڕەشە لە یەکڕیزی و ڕۆڵی نیشتمانیی بکات.

هەندێک بازنە باس لە ئەگەری پێشنیارکردنی فۆرمولەی بەدیل بۆ ڕێککەوتنی ئاگربەستی واشنتۆن دەکەن، لە شێوەی "تێگەیشتنی ئەمنی لوبنان و ئیسرائیل"، کە ڕێگە بە ئیسرائیل دەدات خۆی لە پابەندبوونەکانی بە پێی بڕیارنامەی 1701 ڕزگار بکات و دەرگا بۆ کشانەوەی وردە وردەی هێزە نێودەوڵەتییەکان بکاتەوە.

لەبەرامبەردا، سەرچاوە دیپلۆماسییەکان باسیان لەوە کردووە کە پرسی لوبنان لە پەراوێزی لوتکەی دەوحە بە سەرۆکایەتیی عەون، گرینگی کۆبوونەوەکانی شاندی فەرمی لوبنان بووە، کە تیایدا کەسایەتییە عەرەبی و ئیسلامییەکان نیگەرانی خۆیان دەربڕیوە سەبارەت بە پلانەکانی ئیسرائیل، بەتایبەتی سەبارەت بە دامەزراندنی ناوچەی پارێزراو لەسەر سنوور و هەوڵدان بۆ هەڵگیرساندنی ململانێی ناوخۆیی وەک ئامادەکارییەک بۆ دەستدرێژییەکی بەرفراوان. ئەم سەرچاوانە پێشنیاریان کرد کە بە شێوەیەکی ژیرانە مامەڵە لەگەڵ فشارە دەرەکییەکان بکرێت و گرژییە ناوخۆییەکان لە ڕێگەی ڕێبازی هێمن و نیشتمانییەوە کەم بکرێتەوە، بەتایبەتی سەبارەت بە پرسی چەکەکانی هەسەدە.

لینا ڕەشید - لوبنان

ئەم بابەتە 14 جار خوێندراوەتەوە