لە سەرەتای سەرهەڵدانی شەڕ و پێکدادانەکان لە بەرەی لوبنان لەگەڵ ئیسرائیل، سەرنجەکان لەسەر سروشتی ڕۆڵی سەربازی ئەمریکا لە بەڕێوەبردنی سەنگەرەکاندا چڕ بووەتەوە. بەڵام ئەوەی ئەمجارە نوێیە بەیاننامە دیپلۆماسییەکان یان یارمەتییە سەربازییە تەقلیدییەکان نییە، بەڵکو بوونی ڕاستەوخۆی ئەفسەرانی ئەمریکییە لەناو ژوورەکانی ئۆپەراسیۆنەکانی ئیسرائیل کە سەرپەرشتی شەڕەکانی باکوور دەکەن، بەپێی چەند سەرچاوەیەک.

ئەم هەنگاوە بێوێنەیە پرسیار دەوروژێنێت سەبارەت بە سنووری هاوبەشی نێوان هەردوو هاوپەیمان، کاریگەرییەکانی ئەم بەشدارییە مەیدانییەی ئەمریکا لە ساتێکی ناوچەیی زۆر هەستیاردا، و ئایا واشنتۆن بووەتە هاوبەشێکی ڕاستەوخۆ لە شەڕی بەردەوامی دژی لوبنان، یان ئامادەبوونی ئەفسەرەکانی سنووردارە بە هەماهەنگی و ڕێگریکردن لە خلیسکان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەیەکی تەواو.

شارەزایەکی سەربازی لوبنانی دووپاتی دەکاتەوە کە بوونی کارمەندانی سەربازی ئەمریکی لەناو ژوورەکانی ئۆپەراسیۆنەکانی ئیسرائیل بۆ خۆی شتێکی نوێ نییە، بەو پێیەی واشنتۆن هەمیشە لە شەڕەکانیدا پاڵپشتی ئیسرائیلی کردووە، بەڵام بە لەبەرچاوگرتنی هەستیاری بەرەی لوبنانی ئەمڕۆ ڕەهەندێکی جیاواز وەردەگرێت. ئەرکی ئەم ئەفسەرانە تەنها لە هەماهەنگی هەواڵگریدا سنووردار نییە، بەڵکو درێژدەبێتەوە بۆ هەڵسەنگاندنی ئامانجەکان، سەرپەرشتیکردنی یاساکانی بەشداریکردن و بەشداریکردن لە دانانی سنووری وەڵامدانەوەکانی ئیسرائیل بەپێی ئەو "سنوورانەی" کە ئەمریکا بۆ هەر ئۆپەراسیۆنێکی سەربازی دژی لوبنان کێشاوە.

بە واتایەکی تر واشنتۆن چیتر تەنیا بە ناردنی تەقەمەنی و بۆمبی ورد ڕازی نییە؛ ئێستا ئەفسەرەکان دەنێرێت کە بڕیار دەدەن کەی و لە کوێ بەکاردەهێنرێن.

ئەو پسپۆڕە سەربازییە چەند هۆکارێک دەخاتە ڕوو کە لە ئەنجامی ئەم تێوەگلانی ئەمریکاوە هاتوونەتە ئاراوە، دیارترینیان:

ئەم بەشدارییە لە چوارچێوەی "بەڕێوەبردنی پەرەسەندن" لە نێوان واشنتۆن و تەلئەبیبدا دێت، واتە بڕیارە سەربازییەکانی ئیسرائیل لە ژێر ئامۆژگاری و چاودێری ڕاستەوخۆی ئەمریکادا داڕێژراون.

ئەم چاودێریکردنە لەسەر زەوی ئامانجی کۆنترۆڵکردنی خێرایی ڕووبەڕووبوونەوەکە و ڕێگریکردنە لە فراوانبوونی، دڵنیابوون لەوەی کە بەرەی باکوور لە ژێر کۆنترۆڵی ئەمریکادا دەمێنێتەوە و تەنها لە دەستی ژەنەراڵەکانی ئیسرائیلدا نەبێت.

چاودێریکردنی ئۆپەراسیۆنەکانی ئەمریکا لە کاتی ڕاستەقینەدا ڕێگە بە ڕۆیشتنی ڕاستەوخۆی زانیاری دەدات لە نێوان مانگە دەستکردەکانی ئەمریکا و یەکەکانی سیخوڕی ئیسرائیلدا، ئەمەش وردبینی ئامانجکردن زیاد دەکات و سوودێکی هەواڵگری بێ وێنە دەدات بە سوپای داگیرکەر.

ئامادەبوونی ئەمریکا ڕەنگدانەوەی دابەزینی متمانەیە بە ئەدای دامەزراوەی سەربازی ئیسرائیل دوای دووبارەبوونەوەی شکستی مەیدانی کە واشنتۆنی لەبەردەم کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا شەرمەزار کردووە.

ئەو پسپۆڕە پێی وایە ئەم جۆرە یەکگرتنە بە شێوەیەکی کاریگەر واشنتۆن دەخاتە پێگەی هاوبەشێکی مەیدانی، نەک تەنها چاودێرێک، کە ئەمەش کاریگەری یاسایی و سیاسی جددی هەیە. بەرەی باشوور ئیتر تەنیا لەژێر کۆنترۆڵی ئیسرائیلدا نییە، بەڵکو دەکەوێتە چوارچێوەی بڕیاردانی ڕاستەوخۆی ئەمریکاوە. ئەمەش بەو مانایەیە کە هەر پەرەسەندنێک یان فراوانکردنی نوێی ئۆپەراسیۆنەکان زیاتر لە ژێر هەڵسەنگاندنەکانی سەرکردایەتی سەربازی ئیسرائیلدا کەوتۆتە ژێر حیساباتی کۆشکی سپی، بەمەش بەیروت دەخاتە دۆخێکی زۆر هەستیارەوە.

دەشڵێت، ئەم هاوکارییە بەرگرییە و هەماهەنگییە هەواڵگرییە، کە واشنتۆن بە ئامرازێکی پاراستنی بەرژەوەندییەکانی و ڕێگریکردن لە پەرەسەندنی دەزانێت، بە شێوەیەکی کاریگەر بەو مانایەیە کە لێدانەکانی سەر لوبنان بە زانیاری و ڕەزامەندی ئەمریکی ئەنجامدەدرێن. ئەمەش هەر ئیدیعایەکی بێلایەنی یان نێوەندگیری لە هەر یەکلاییکردنەوەیەکی داهاتوودا ڕەتدەکاتەوە.

جگە لەوەش، داتاکان سەردانی مەیدانی بەرپرسان و ئەفسەرانی ئەمریکی بۆ بەرەی باکوور لە ئیسرائیل ئاشکرا دەکەن، هەروەها چاودێری ڕاستەوخۆیان بۆ هەندێک ئۆپەراسیۆن کە لە ناو خاکی لوبنان ئەنجامدراون، ئەمەش ئاماژەیەکی زیاتر دەدات بۆ قووڵایی تێوەگلانی مەیدانی. ڕاپۆرتەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەمریکا بە نیازە بەشێک لە تیمەکەی لە بەیروتەوە بگوازێتەوە بۆ ئیسرائیل بۆ ئاسانکاری بۆ هەماهەنگی. ئەمە جگە لە فڕینی فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی ئەمریکی MQ-9 Reaper کە بە مووشەکی هێرشبەری تەیارکراون بەسەر خاکی لوبناندا، هەندێکجار لە ئەرکی هاوبەش لەگەڵ فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی ئیسرائیل، هەروەها فڕۆکەی سیخوڕی و جەنگی ئەلیکترۆنی سەرنشین کە لە بنکەکانی ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا و دەریای ناوەڕاستەوە کاردەکەن.

لە کۆتاییدا لوبنان خۆی دەبینێتەوە لە نێوان چەقۆی لێدانەکانی ئیسرائیل و سەنگەری تێوەگلانی ئەمریکا لە بڕیاردانی سەربازیدا، لە نێوان بێکردەوەیی فەرمیدا لە بەرە دیپلۆماسییە کاریگەرەکاندا. بەبێ گوێدانە ئەو پاساوانەی واشنتۆن پێشکەشی دەکات بۆ بوونی خۆی لەناو ژوورەکانی ئۆپەراسیۆنەکانی ئیسرائیل، پەیامەکە بە ڕوونی لە بەیروت وەرگیراوە: ئەمریکا چیتر لە دوورەوە چاودێری ناکات، بەڵکو بووەتە بەشێک لە پرۆسەی بڕیاردان- گۆڕانکارییەکی ستراتیژی کە قۆناغێکی نوێ لە پەیوەندییەکانی نێوان لوبنان و ئەمریکادا دیاری دەکات.

لینا ڕەشید  - لوبنان

ئەم بابەتە 17 جار خوێندراوەتەوە