Hinardekirina zêr ji Îmaratê bo Iraqê di 2024an de pirsan derdixe holê

PeyamaKurd – Weqfa Pêşeroja Iraqê ji bo Lêkolîn û Şêwirmendiya Aborî ragihand ku hinardekirina kelûpelan ji Îmaratên Erebî yên Yekbûyî (ÎEY) bo Iraqê di sala 2024an de bi awayekî berbiçav zêde bûye ku ev zêdebûn bi giranî ji ber bazirganiya zêr pêk hatiye. Ev rewş pirsên cidî derbarê çavkaniyên fînansekirinê de derdixe holê.

Li gorî daneyên ku weqfê ji Desteya Îstatîstîkê ya Îmaratê wergirtiye, hinardekirina giştî ji Îmaratê bo Iraqê di sala 2024an de gihîştiye 33 milyar dolarî. Ev hejmar li gorî sala 2023yan ku 23 milyar dolar bû, nêzîkî 10 milyar dolar zêdebûnekê nîşan dide.

Ya ku herî zêde balê dikişîne, para zêr di vê bazirganiyê de ye. Di sala 2024an de, ji Îmaratê bi nirxê 12.8 milyar dolar zêr ji Iraqê re hatiye şandin, lê ev hejmar di sala 2023yan de tenê 3.2 milyar dolar bû. Kelûpelên din ên sereke telefonên desta (6.3 milyar dolar), wesayît (5.1 milyar dolar) û alavên elektrîkî û mekanîkî (2.3 milyar dolar) bûn.

Serokê weqfê û aborînas, Manar el-Obaidî, derbarê vê zêdebûna dramatîk a hawirdekirina zêr de pirsên giring kir:

"Gelo ev bi tevahî bi rêya veguhestinên ji hêla Banka Navendî ya Iraqê ve hatiye fînansekirin, tevî tedbîrên çavdêriyê yên hişk? An jî zêr bi fonên li derveyî pergala bankayî ya Iraqê hatî kirîn? Ger wisa be, çavkaniya wan fonan çi ye û çima ew ji bo kirîna zêr hatine bikar anîn?"

Weqfê destnîşan kir ku zêr, ji ber ku bi hêsanî dikare were veguhestin, her ku diçe wekî amûrek alternatîf ji bo danûstandinên darayî yên bi hin welatan re tê bikar anîn.

Daneyên sê mehên destpêkê yên sala 2025an nîşan didin ku hinardekirina zêrê Îmaratê bo Iraqê ji sedî 52 kêm bûye. Lê belê, sedemên vê guherîna mezin hîn ne diyar in.

Weqfê tekez kir ku ji sedî 12ê tevahiya hawirdekirina Iraqê di sala borî de tenê ji bo zêr bûye û banga şopandineke hûr a çavkaniyên fînansekirinê, rêyên veguhastinê, û bikarhênerên dawî yên vî zêrî kir.

Ev nivîs 97 car hatiye xwendin.